Científico CSIC e UPV
Javier Bermejo: "Non é viable propulsar un coche tonelada e media paira transportar a unha persoa de 70 quilos"
01/09/2008 | Urruzola Arrate, Manex | Elhuyar Zientzia Komunikazioa
(Foto: M. Urruzola)
Durante os últimos cinco anos traballou na investigación do almacenamento de hidróxeno paira coches. Como vai esa liña de investigación?
O obxectivo é utilizar o hidróxeno como combustible e que un coche teña una autonomía de 500 km. Os resultados da investigación alcanzaron a metade deste obxectivo o ano pasado. Este ano alcanzamos o 75% do obxectivo e ademais conseguimos que as conclusións sexan totalmente reversibles. Isto realizouse coa estrutura dos nanoramas de carbono, co obxectivo de obter un material que absorba seis quilos de hidróxeno, chegando o hidróxeno ao 6% do grupo de materiais. Os resultados son moi positivos.
Temos outra liña de investigación con nanobiratos ou nanopergaminos. As simulacións e cálculos por computador indican que será espectacular, que se poderá almacenar gran cantidade de hidróxeno. Xa preparamos algunhas mostras paira realizar as probas. Haberá que velo.
O ano pasado publicaron un artigo coas principais conclusións sobre as nanoramas na prestixiosa revista Physical Review Letters. Tamén lograron adiantarse aos científicos do Departamento de Enerxía de Estados Unidos...
Cos novos resultados que temos agora, as medicións están feitas e teñen moi bo aspecto. Antes de publicar estes novos resultados quédanos caracterizar as mostras --facer una micrografía e una caracterización química-, pero non creo que en poucos meses poidamos ter problemas paira levalas a cabo e facer una nova edición.
Precisamente, a dificultade de almacenamento é un dos principais inconvenientes do hidróxeno na actualidade paira converterse nunha alternativa enerxética real. Nun futuro próximo superarase esta dificultade dunha maneira eficaz?
Hai que ter en conta os esforzos que se están realizando. Moitos grupos están a traballar en diferentes liñas de investigación. Creo que pronto se van a conseguir pilas que cumpran os obxectivos mínimos, por exemplo 500 quilómetros de autonomía. Pero outra cousa é tentar substituír a maior parte do petróleo por hidróxeno.
(Foto: M. Urruzola)
Conseguirá o hidróxeno competir enerxética e economicamente co petróleo nas próximas décadas antes de que a crise enerxética tome indicios dramáticos?
Non creo que a crise sexa enerxética, senón económica. Vexo difícil poder construír tantas plantas de hidróxeno como sexan necesarias paira manter os parques automobilísticos de calquera parte do mundo. O que se discute non é si ao coche hai que meter gasolina ou hidróxeno, senón o propio modelo de civilización. Isto non é sustentable. Se paira transportar a unha persoa de 70 quilos hai que propulsar un coche de tonelada e media, pois, ouve, o balance enerxético non é viable... Isto funcionaba ben cando só uns poucos privilexiados usaban o coche, pero agora...
Nos últimos anos presentáronse ante a prensa numerosos prototipos de coches de hidróxeno, os últimos hai poucas semanas os coches de hidróxeno de Renault e Tecnalia. Que falta paira conseguir a fabricación en serie destes coches?
O problema fundamental é a acumulación de hidróxeno. Tras o depósito, a combustión é sinxela: só é mestura de hidróxeno e aire. Cando o almacenamento de hidróxeno soluciónese de forma segura, será necesaria una infraestrutura de estacións de subministración de hidróxeno paira poder cargar o gas de hidróxeno. E iso non é impensable: una hornacina de hidróxeno non será moito máis perigosa que una gasolineira, onde hai miles de litros de produtos inflamables baixo terra. Eu creo que o hidróxeno é una alternativa en certa medida, pero hai que adaptalo a medidas de cambio de hábitos que non teñen por que ser un desastre. En Londres, por exemplo, o tráfico solucionouse cando comezaron a cobrar paira acceder ao centro da cidade. En Xapón pouca xente utiliza o coche particular paira desprazarse.
E en Dinamarca soben impostos aos propietarios de vehículos...
Son decisións contrarias á vontade maioritaria, pero non temos moita marxe de manobra. Nin o hidróxeno, nin o petróleo, nin os biocarburantes: ninguén nos solucionará o problema. Non hai petróleo, ou mellor devandito, non sabemos canto hai, porque todas as declaracións de reserva son falsas porque todas son políticas. Sabemos que é un ben escaso, pero ninguén sabe canto petróleo hai. O que sabemos é que o encarecemento do petróleo comezou tras a guerra de Iraq. O problema é que hai demasiada especulación. Una cousa é a crise económica, a situación xeopolítica ou a invasión dun país, e outra cousa é o recurso natural. O petróleo pódese esgotar, claro, pero se pode esgotar como hai cinco anos, e a diferenza de prezo é enorme: máis do dobre.
Outro dos grandes problemas do hidróxeno é a dificultade paira conseguilo. Na escola ensináronnos a todos que o hidróxeno se obtén da electrólise da auga. Os gurús do hidróxeno, como Rifkin, tamén mencionan a electrólise como vía paira obter hidróxeno...
"A produción industrial de hidróxeno non é un disparate e, visto o prezo que está a recibir, pode ser un combustible que compite de forma significativa con el".
P. Rotkiewicz
A miña recomendación é que consulten Wikipedia, un recurso tan oculto e exclusivo.
Nun vaso colócase auga e una pila, obtendo por separado osíxeno e hidróxeno. Iso é así, claro, funciona e coñécese hai moitos anos. Pero é imposible desde un punto de vista industrial. O balance enerxético da electrólise é extremadamente baixo: a necesidade de utilizar moita enerxía eléctrica paira obter un pouco de hidróxeno fai inviable economicamente.
Existen vías industrialmente máis razoables, como o metano e a reacción da auga a alta temperatura, que poden producir hidróxeno en cantidades industriais e a un prezo razoable. Isto tamén ten a desvantaxe de xerar un pouco de monóxido de carbono que logo haberá que procesar, pero ese é o camiño a tomar economicamente.
Con todo, hoxe en día está claro que a produción industrial de hidróxeno non é un disparate e, visto o prezo que está a recibir o petróleo, pode ser un combustible que compite con el de forma significativa.
"ESS-Bilbao tería moitas posibilidades de xulgar unicamente a capacidade técnica das candidaturas. Pero non creo que sexa así"
Tamén es o coordinador do comité científico e técnico da candidatura de Bilbao de la Fuente Europea de Espacial (ESS). Como vai o proceso?
Creo que houbo una falta de criterio importante. A política rexe na estrutura da candidatura ESS-Bilbao e a capacidade de decisión é dese nivel. Tocounos ir contra o vento nos últimos dous anos, porque aínda hai quen pensa que non hai nada técnico que deba instalarse, e na actualidade hai quen pensa que ESS-Bilbao non necesita una estrutura estable.
En calquera caso, creo que a proposta técnica da candidatura é boa e tivo una boa acollida no Congreso Europeo de Aceleradores de Partículas. Ademais, puxémonos en contacto cos laboratorios máis importantes de Europa paira propor determinadas colaboracións, cun resultado positivo.
ESS-Bilbao tería moitas opcións se só se xulgase a capacidade técnica das candidaturas. Pero non creo que sexa así.
Cales serán as características de ESS-Bilbao? Paira que servirá?
Trátase dun centro moi potente paira a investigación básica e viable que dará servizo a numerosos centros de investigación a nivel internacional. Estudaranse as propiedades de materiais e biomoléculas, entre outros.
Que vantaxes achega o éxito da candidatura a Bizkaia e ao País Vasco en xeral?
No Centro ESS crearanse neutróns que penetran nos materiais paira ofrecer información detallada sobre a estrutura atómica. A espalación de neutróns, utilizada por investigadores de materiais e biomoléculas, ten múltiples aplicacións en medicamento, automoción e electrónica, entre outras.
(Foto f-3.net)
Elaboración. Se se crease una base industrial, as vantaxes serían enormes. E iso non é propaganda: o centro de referencia paira ese cálculo é o de Grenoble, cun reactor e un sincrotrón. Isto é un buraco negro, é dicir, máis do 90% dos contratos con Grenoble quedan ao redor nos talleres comarcais. Pero iso é así porque se encargaron de que funcione desa maneira. O País Vasco é un ámbito idóneo paira facer algo así, xa que o seu potencial tecnolóxico coincide plenamente con este proxecto.
A competencia tamén se esforza con ganas: Suecia conta cunha forte estrutura universitaria e tecnolóxica que iguala a proposta económica dos vascos...
Suecia fai una cousa moi ben: propaganda. É certo que ten una estrutura tecnolóxica moi potente, cun sincrotrón na universidade. Pero una cousa é esa realidade, moi eficaz desde o punto de vista propagandístico, e outra é o contido do proxecto sueco, que non achega nada novo desde os conceptos de esixencia do ano 2000. Ademais, a localización da candidatura é de moi baixa calidade desde un punto de vista xeolóxico. Pero levan moitos anos vendendo ben.
Cando se coñecerá a decisión final? Que opcións ten realmente a candidatura de Bilbao?
Dado que o diñeiro non provén da Unión Europea, senón de acordos bilaterais de participación, o diñeiro achegarano os países que se integren no consorcio da candidatura. É dicir, Europa non ten capacidade de decisión nisto. Gañará realmente a candidatura que máis apoio obteña. Nestes momentos, co Reino Unido e Francia as cousas non están mal, aínda que non ofrecen una protección clara. Tamén nos puxemos en contacto con Italia, con claras posibilidades de colaboración. Tamén contactamos cos rusos de San Petersburgo e Moscova. É dicir, tendo en conta a estrutura dispoñible, non creo que as cousas se fixesen mal. Pero o que está claro é que se non se toma ningunha decisión dentro dun ano, isto baleirarase completamente.
Que tipo de decisión hai que tomar?
Esta candidatura arrincou cunha clara vantaxe: Máis de 300 millóns puxéronse encima da mesa. Pero esta vantaxe malgastouse ao non demostrarse a capacidade tecnolóxica e a seriedade da candidatura. Se se quere demostrar seriedade, hai que empezar a facer algo. Estamos a preparar una base moi limitada coa fonte de iones que estamos a organizar na facultade. Pero a situación é crítica: se non se realiza un cambio de estratexia a tempo, aquí non haberá ningunha opción. E coa súa densidade, a base tecnolóxica do País Vasco non pode desprezarse así.
Urruzola Arrate, Manex
Servizos
245
2008
Información
027
Conversacións
Entrevista
Servizos
