Laboratorio de cantiis mariños

2000/11/19 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

• Ozeanografia

A sonda geostar atópase nas proximidades da illa italiana de Ustica, no subsolo sur da illa, a 2.000 metros. Xa pasou algún mes no fondo do mar. Aínda que até agora traballou en preparativos, a partir de agora terá que traballar. Nos próximos días o robot comezará a enviar información. As fluctuaciones sísmicas baixa a auga, os campos magnéticos que se poden atopar, os sons audibles, os posibles cambios na salinidade da auga, a contaminación submarina, etc. son obxectivos da sonda robótica. A medida que solicite información respecto diso, remitiraa a terra.

Paira Giuseppe Smiriglio e Paolo Favali, os dous científicos que fundaron o proxecto, estes momentos están a ser emocionantes. A pesar da época dos satélites e da exploración espacial, aínda na propia Terra, sobre todo no submarino, existen varios misterios a resolver.

Agora empezou a traballar, pero a viaxe de Geostar comezou hai seis anos, cando ambos os investigadores obtiveron fondos paira o proxecto desde a Unión Europea e as institucións italianas (uns 11 millóns). Grazas a iso, a sonda robótica Geostar converteuse nunha realidade: un laboratorio submarino, totalmente automático, capaz de chegar a unha gran profundidade e permanecer alí moito tempo. En 1998 realiza a primeira proba submarina en augas do mar Adriático. Apenas pasaron dous anos desde entón, pero o proxecto partiu do bo camiño e xa está a traballar.

Elixir a illa de Ustica paira empezar a traballar non é una casualidade. "Queriamos situarnos nos límites da placa entre África e Eurasia, porque paira nós é importante entender a geodinámica". Son palabras de Giuseppe Etiopr, membro do proxecto Geostar. "Paira nós -di Giuseppek- a estación de detección submarina é imprescindible, xa que a nosa rede sísmica é capaz de mostrar o que ocorre na terra". De orixe e iniciativa italiana, o proxecto Geostar é tamén europeo, xa que os italianos contaron coa colaboración do Instituto de Física da Terra de París, os franceses do Laboratorio de Oceanografía e Bioquímica do CNRS e os alemáns da Technische Fachochschule de Berlín.

A proba -cando o levantador de pedras salgue á praza-, á hora de empezar a traballar, o nerviosismo entre os que están a traballar neste proxecto foi o máis importante. "A inmersión non é fácil, a coordinación é imprescindible. Sobre todo hai que ter en conta as circunstancias meteorolóxicas. Paira poder situarse no fondo do mar Geostar foi necesaria a asistencia técnica e loxística do barco Urania. "Realmente o descenso da sonda -indica Paolo Favalik- foi emocionante. A sonda no aire ten un peso de 4.100 quilos. Por suposto, iso na auga é menos. Pero iso non ten un significado especial, o máis importante: até agora ninguén levou tan abaixo este tipo de laboratorios, a 2.000 metros. En Estados Unidos, a pesar de contar con todos os seus recursos, só conseguiron baixar pequenos robots de función normal".

A sonda está no seu lugar de traballo, polo que o nerviosismo dos traballos de colocación non é máis que historia, as responsabilidades agora son outras. "Estamos a empezar a preocuparnos polo tema das comunicacións, que polo menos non se produza un corte na comunicación entre o laboratorio e a nosa arte. O robot está a empezar a enviar cada día moita información e teriamos que estar á súa disposición. En caso de interrupción das comunicacións non se perdería a información, o proxecto tampouco se daría por finalizado, pero se alargaría no tempo e isto pode ocasionar algún problema". Segundo o plan elaborado polos científicos, a sonda Geostar traballará até maio na recompilación de información submarina. Si por problemas de comunicacións producísese un atraso, teoricamente o proxecto non entraría nun estado de insolución, xa que a sonda podería estar mergullada un ano máis".

Polo momento só se atopa a sonda Geostar, pero si obsérvase que os resultados das investigacións son interesantes, os directores deste proxecto comezarán a mergullar outras dúas sondas. Uno deles mergullarase nos arredores da illa de Ustica, ao norte da illa e a 3.500 metros de profundidade, 1.500 metros por baixo da actual. É de supor que si ao situar a sonda actual a 2.000 metros o nerviosismo foi predominante, as dificultades e os nervios non serán menores ao trasladala a 3.500 metros. A terceira sonda mergullarase na costa catánica, nun lugar aínda non definido e a unha profundidade indefinida. Por tanto, o robot submarino vai contar coa compañía, e non só iso, se reparten o traballo entre tres, é posible que o tempo baixo a auga diminúa.

Publicado en 7