O noso cerebro non é unha rede social
As tendencias tecnolóxicas actuais a miúdo aseméllanse a unha sección de Black Mirror. Imaxina un pequeno chip no teu cerebro, capaz de activar calquera dispositivo con só pensamento. O que parecía unha ciencia-ficción está a facerse cada vez máis real. en 2025 as neuroprótesis deron un gran salto, e os laboratorios de todo o mundo conseguiron por primeira vez converter os pensamentos en texto ou en movemento.
Tamén no País Vasco existen avances: centros de investigación e startups traballan en interfaces de máquinas cerebrais e sistemas de comunicación mediante movementos oculares. Estes avances deixan claro que a neurotecnología non é o futuro: xa está ás portas do noso cerebro.
A pregunta é como protexer a dignidade e a privacidade do ser humano nesta nova etapa na que se poden ler os pensamentos. Aquí entra en xogo o concepto de “neuroderechos”, que se pode considerar como o último límite dos dereitos humanos: a protección do noso cerebro e os nosos pensamentos. O neurocientífico Rafael Yuste, da Universidade de Columbia, advertiu: “Xa somos capaces de ler os pensamentos, e si non actuamos con rapidez, esta tecnoloxía pódenos escapar das mans”. Por iso, é necesario integrar os neurodegeneros nas leis para que esta tecnoloxía estea ao servizo da persoa e non ao revés.
Os Dereitos Neurodegenerativos pretenden protexer a intimidade e liberdade do pensamento e baséanse en cinco principios fundamentais: a privacidade mental, a protección da identidade persoal, a vontade libre, a igualdade de oportunidades e a prohibición da manipulación. A través deles, os seres humanos podemos seguir sendo donos do noso cerebro, sen que ninguén —nin os gobernos, nin as empresas— analice ou transforme os nosos pensamentos sen permiso. Á fin e ao cabo, en palabras de Yuste, o cerebro é o último santuario do ser humano, e así deberiamos protexelo.
Nos últimos meses, o tema deu un salto global. O informe presentado en 2025 por Nacións Unidas, o relator especial Ana Brian Nougrères, propón que os neurodegatos sexan recoñecidos como datos persoais especialmente sensibles e que se estableza un marco xurídico universal dos neuroderechos para todos os Estados. Segundo o informe, as manifestacións da actividade ou do pensamento cerebral “non poden comercializarse, controlarse ou explotarse contra a dignidade da persoa humana”. Por primeira vez, as Nacións Unidas recoñecen que a privacidade do pensamento é un novo dereito humano e afirman que está “no límite final” da autonomía do ser humano.
A neurotecnología pode producir grandes beneficios, pero tamén graves danos. Por iso, as organizacións mundiais están dispostas a regular o aspecto escuro desta tecnoloxía que pode achegar grandes beneficios, que é a protección dos nosos pensamentos. Antes de que o recuncho máis oculto do ser humano convértase nunha rede, chegaremos a tempo a defender os nosos dereitos neurodegenerativos?
Buletina
Bidali zure helbide elektronikoa eta jaso asteroko buletina zure sarrera-ontzian