Fenómenos e efemérides astronómicas

1990/03/01 Arregi Bengoa, Jesus Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Astronomia

No tres últimos números, deixando os temas relacionados co Sistema Solar, afastámonos un pouco da supernova SN 1987-A. Neste número pretendíase volver aos arredores do Sistema Solar paira comunicar os primeiros resultados da información enviada polo Voyager 2 en agosto sobre Neptuno e os seus satélites. No entanto, deixaremos este lote de artigos paira máis adiante, paira poder dar resposta a algunhas solicitudes en leste e no seguinte número.

Por unha banda, comezamos neste número e a partir de agora imos dar un oco aos fenómenos e efemérides astronómicas máis importantes deste mes. Chamamos fenómeno, por suposto, a situacións especiais que nos poden presentar os astros na masa. As efemérides adóitanse denominar datos e coordenadas paira poder localizar astros ou estudar fenómenos, por exemplo a posición do Sol, indicando a que constelación desprazarase, as fases da Lúa e outras efemérides, as condicións de observación dos planetas, etc.

Debemos ter en conta que ao utilizar os datos sempre se dan horas en tempo universal (UT, universal estafe). Por tanto, paira conseguir a hora oficial hai que sumar una hora no outono e inverno, e dous na primavera (este ano a partir do 25 de marzo) e verán.

Así pois, ao longo do mes de abril vanse a producir os fenómenos máis significativos e algunhas observacións que poden axudarnos a mirar ao amasado:

SOL

Intégrase na Constelación de Tauro os días 20, 8 e 26 de abril (UT). Por tanto, esta constelación de día veriámola na parte traseira do Sol se a súa luz escurecésese, por exemplo se se producise unha eclipse total de Sol. Aínda que non imos mencionar en diante, hai que saber que todas as Constelacións teñen un lugar desprazado respecto ao lugar que tiñan na época na que se denominaron fai uns 2000 anos. É dicir, o punto que representa o comezo da primavera, por efecto da precesión dos equinoccios, non se atopa no inicio da Constelación de Aries, como entón estaba e aínda se di por costume. De feito, o punto está en Pisces, polo que cando dicimos que vai entrar en Tauro debemos saber que vai entrar en Aries.

LÚA

A Lúa Crecente é o 2 de abril; o día 10, 3 e 18 minutos (UT); o día 18 e 25 de abril. A Lúa estará no perigeo o mesmo día que é lúa nova, aínda que os dous fenómenos prodúzanse a distintas horas. Do Apoxeo pasa a 12.

PLANETAS

En canto a
os planetas, só mencionaremos os que se poden ver a primeira ollada. En canto a estes, abril non é un mes malo, porque os poderemos ver todos.

• MERCURIO estará
  presente nas mellores condicións de visibilidade durante a primeira quincena do Mes. Vese á noitiña, até unha hora ou hora e media despois da posta de Sol. Hai que ter en conta, con todo, que Mercurio é invisible pola súa pouca altura no ceo (o eixo principal da súa órbita é pequeno e por tanto afástase pouco do Sol), que se ve xunto coas últimas luces do día. Alcanza o seu elongación máxima Leste, 20º, o 13 de abril. Parada o 23 de abril.
• A elongación
  máxima de VENUS Oeste (46), que alcanzará o 30 de marzo, pode verse durante todo o mes de abril. Aparece cara á mañá ata que se abre o día.
• MARTITZ
  salgue pouco antes que Venus polo horizonte Sueste e pode distinguirse pola súa cor avermellada.
• JÚPITER Poderémolo ver en canto escureza, pero o veremos cada día máis abaixo. Por tanto, cada vez ocúltase antes de que aparezan outros planetas.
• SATURNO
  Tamén o veremos á mañá, pero bastante antes que Martitz e Venus. Verase máis luminoso que Martitz e a orientación dos seus aneis é moi adecuada paira a súa observación cun pequeno telescopio.

En abril a Lúa non ocultará estrelas luminosas.

En canto ás estrelas fugaces hai que mencionar ás Líridas. ven desde o límite das Constelacións de Hércules e Lira. A intensidade máxima alcanzarase o 22 de abril, con 20 meteoros por hora. Veranse a partir da medianoite, do 20 ao 23. Son de alta velocidade.

Dando por coñecidas as observacións realizadas nesta ocasión, trataremos de resumir nun cadro as seguintes informacións paira os seguintes números.

O segundo tema a mencionar refírese á posición dos planetas e o seu modo de coñecer. Uno dos primeiros problemas que o afeccionado quere resolver é o da localización dos planetas, ou máis concretamente, saber cara a onde debe dirixir o telescopio paira ver o planeta. Ademais das anotacións que emitiremos mensualmente, no próximo número, cada un daranos “descubridores” paira calcular as posicións con suficiente precisión. A continuación veremos no planiscopio as estrelas que debemos utilizar como referencia paira atopar o planeta.