Texto redactado en euskara e traducido automaticamente por Elia e sen posterior revisión. VER ORIXINAL

F. García Olmedo: "grazas á lealdade dos científicos detéctanse pronto fraudes"

O impacto da ciencia e a tecnoloxía na sociedade pode ser analizado desde diferentes perspectivas. O habitual é analizar como afectan as novas invencións á vida cotiá, pero hai outros aspectos das investigacións científicas que se queren manter en segredo. Un deles é a fraude científica intencionado ou inconsciente. Fálanos das causas e consecuencias desta fraude nas conferencias organizadas pola Cátedra Miguel Sánchez-Mazas, F, catedrático de bioquímica e bioloxía molecular. García Olmedo.

Mendiburu, Joana

Felix Goñi (dereita), organizador das xornadas e F. García Olmedo.

Cando falamos de fraude científica, de que falamos?

Este concepto pode ser moi amplo, e algúns o relacionan con todas as confusións que poden producirse ao redor da ciencia. Pero creo que os problemas éticos non deben confundirse coa fraude. Eu limítome á definición oficial da fraude. A fraude científica consiste en non respectar as normas na investigación científica e na difusión dos resultados. Isto non ten nada que ver, por exemplo, co feito de que o propio científico teña ou non responsabilidades nas consecuencias negativas que poida ocasionar o uso do descubrimento.
Ademais, quero subliñar que os científicos non somos mellores ou peores que os demais e que non estamos eticamente por encima do resto dos grupos da sociedade. Nesta medida non é de estrañar que a fraude tamén teña o seu lugar na ciencia.

Os resultados das investigacións que se coñecen son fiables?

Os resultados das investigacións científicas son fiables, xa que pasan enormes controis paira a súa publicación. De cando en vez o resultado pode dar lugar a investigacións erróneas, pero estas non duran moito tempo sen desmentir. As investigacións de gran envergadura atraen a moita xente e destes resultados derívanse outras investigacións que requiren una verificación reiterada. Grazas á lealdade entre científicos e laboratorios detéctanse pronto fraudes. O interese da ciencia por avanzar supón rexeitar resultados erróneos.

Cal é o traballo das revistas científicas no control das investigacións?

As revistas científicas xogan un papel importante. Cantas máis mencións recollan os artigos, mellor será a revista que os publicou e por iso contrólanos. Todos os científicos, paira aumentar a súa fama, queren publicar os resultados dos seus traballos nas mellores revistas, pero non é nada fácil, xa que estas non só comproban si os resultados son correctos senón que teñen en conta a importancia da investigación. Así, por exemplo, a revista Nature publica una de cada dez obras correctamente valoradas.

É moi importante o traballo que fan as revistas, porque se non, teriamos que pasar todo o día lendo, e ademais, os nenos teriamos que distinguir entre verdade e mentira. En certa medida isto é o que ocorre en Internet, hai moita información pero non comprobada.

Quen valora as investigacións?

A revista selecciona a dous expertos paira valorar os traballos. O autor non sabe quen valora o seu traballo, pero normalmente é valorado polos investigadores que lle acompañan. Por tanto, neste xuízo, os que valoran actúan como fiscais, os autores como avogados e as revistas como xuíces.

A lexislación actual é adecuada paira axuizar fraudes científicas?

Se a fraude científica prexudica a un terceiro xúlgase co código civil. O problema é que as persoas que participan no xuízo non entenden o proceso que se está xulgando. É moi difícil pasar o que está na linguaxe científica ao código civil. Pero a fraude científica é cada vez máis eco e, por tanto, as institucións dan cada vez máis importancia ao problema.