Cerámica Vasca na Idade Media (VII.-XIII. séculos)
2005/12/01 Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria
Un grupo de investigadores da UPV/EHU analizou diversos xacementos de Álava e Bizkaia paira estudar a cerámica vasca. A cerámica é una ferramenta taxonómica (indicador cronolóxico) e una ferramenta hermenéutica (documento histórico). Pero se se quere converter a cerámica nun elemento de coñecemento da historia, o primeiro que hai que facer é convertela nun indicador cronolóxico concreto. É dicir, o seu datación exacta. Só una vez conseguida, e en combinación con outros materiais traza, poderase obter información das sociedades antigas.
De feito, os investigadores elaboraron un modelo de sistematización paira clasificar a cerámica. Estes xacementos son o VIII. e XIII. teñen estratigrafías de séculos e son moi importantes desde o punto de vista dos estudos cerámicos. Deste xeito, desenvolveuse un sistema de clasificación e caracterización das cerámicas atopadas nestes contextos mediante un estudo a tres niveles. Estes niveis inclúen criterios tecnolóxicos, funcionais e morfológicos.
Una vez concluída a sistematización do corpus cerámico e cuantificada a cerámica, todo o material foi clasificado desde o punto de vista diacrónico, é dicir, a súa evolución ao longo do tempo. Así, ademais da posibilidade de visualizar as secuencias cronolóxicas das producións cerámicas, púidose observar a súa presenza ao longo dos séculos e a súa utilización. En definitiva, a clave está en identificar os grupos de referencia, ou o que é o mesmo, as producións cerámicas que se realizaron nunha determinada época e localización xeográfica.
Por último, investigouse como se organizaba e difundíase a produción. Os modelos de produción están estreitamente relacionados cos modelos de expansión --no noso caso con escala local, rexional e intercomarcal. Paira a súa determinación foron necesarios estudos arqueométricos de laboratorio (petrografías, mineralogía con difracción de raios X e estudos químicos). Ademais, realizáronse estudos de localización dos centros de produción a partir dos citados estudos arqueométricos, das evidencias arqueolóxicas atopadas nalgúns xacementos e das fontes escritas.
En calquera caso, o coñecemento da localización dos centros de produción debe entenderse como un punto de partida paira a obtención de coñecemento histórico a través da cerámica. Con esta información pódese obter información dos grupos humanos que fabricaban e utilizaban a cerámica, completando así a historia humana da mesma.
