Enerxía eólica? Claro que si! Pero así non!

1998/07/01 Biain, Imanol Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Ekologia
• Energia

Que?

Hai uns anos Iberdrola e o EVE (Ente Vasco da Enerxía) constituíron a empresa "Eólicas de Euskadi S.A." paira a xeración e venda de forza eléctrica a través da enerxía eólica na Comunidade Autónoma do País Vasco. Esta empresa ten previsto construír un parque eólico no macizo Elgea.

Queren construír una instalación industrial que utilice a enerxía do vento paira xerar electricidade. Nunha primeira fase da Serra de Elgea preténdese instalar 40 aeroxeradores de 60 metros de altura (una casa de 20 pisos). Una vez finalizado isto, está a investigarse na realización de dúas novas fases, cun total de 120 aeroxeradores.

Onde?

Paira levar a cabo este proxecto foron seleccionadas as serras de Elgea e Urkilla, que separan o val do Alto Deba da Llanada Alavesa, afectando aos seguintes municipios: Oñati, Aretxabaleta, Eskoriatza, Barrundia e San Millán. Hai que ter en conta que este lugar é un dos espazos sen estradas máis extensos da Comunidade Autónoma do País Vasco, incluíndo as serras de Elgea, Urkilla e Aizkorri.

Si collemos e miramos un mapa, veremos inmediatamente os seus límites:

• Ao Norte, o encoro de Urkulu, Araotz e Arantzazu.
• Ao Sur os municipios de Ozeta, Hermua, Larrea, Gordoa... da Llanada Alavesa.
• Ao oeste a estrada do val do Alto Deba a Vitoria e o encoro de Ulibarri.
• Ao leste o camiño de Goierri-Alsasua.

Obsérvase que é una porción de terreo cunha superficie de km2. En marzo de 1995 iniciáronse os trámites paira a declaración do Parque Natural de Aizkorri, pero ultimamente o proceso quedou paralizado. Ten isto que ver coa definición dos límites do parque eólico de Elgea?

No conxunto de Euskal Herria son poucos os lugares con este tipo de extensión e valor natural. O propio Goberno Vasco publicou en 1992 o "Catálogo de Espazos Naturais Relevantes da Comunidade Autónoma do País Vasco". Pouco despois, apareceu outro mapa que recollía os lugares de interese paira a construción de parques eólicos, todos eles de máis de 800 metros de altura. Estes dous mapas parecen iguais.

Cando?

Os últimos trámites administrativos do proxecto avanzan e as obras poden comezar a finais de 1998.

Por que?

Van dar mil razoes paira crer que esta central é necesaria, pero temos que ter claras as prioridades de cada un. O seu é un negocio, en definitiva diñeiro, e non promover o uso de enerxías alternativas. A cantidade de enerxía que se xera con este tipo de instalacións é moi baixa respecto da que se consome na Comunidade Autónoma do País Vasco. A escusa que se dá é reducir as emisións de CO2, pero os parques eólicos só conseguen este obxectivo simbólicamente.

Paira o ano 2012 prevese a construción de 26 parques eólicos, que entre todos producirán só o 4% do consumo eléctrico, pero debido á existencia de subvencións públicas por este tipo de investimentos, os beneficios crecen.

Por que non?

Os parques eólicos non suporán a desaparición doutro tipo de producións (centrais nucleares, térmicas, etc.). Se quixésemos fornecer enerxía eólica ao consumo de Hego Euskal Herria, habería que facer 300 parques eólicos como o de Elgea! e como cada ano aumenta o consumo de enerxía eléctrica, cada ano necesitariamos 20 novos parques eólicos.

Deste xeito obsérvase que na actualidade, e con este modelo, a enerxía eólica non é una fonte de enerxía representativa, senón una ferramenta paira satisfacer o crecemento da demanda eléctrica. Os
promotores deste proxecto non queren ter en conta os danos que vai ocasionar. Os máis importantes desde o noso punto de vista son:

• Posibilitarán a industrialización do monte, creando novas pistas, facilitando a presenza humana, coas consecuencias negativas que iso leva.
• Suporá una gran transformación física da contorna.
• A paisaxe cambiará radicalmente, xa que os aparellos deste tamaño veranse moi lonxe.
• Afectará a voitres da zona, aves acuáticas que circulan entre os encoros de Urkulu e Ulibarri, e a outro tipo de aves.
• Debido ao ruído que xeran os aeroxeradores, os animais terrestres afastaranse deste medio.
• Tamén afectará á vexetación desta comarca.
• Una das zonas arqueolóxicas máis importantes do País Vasco (Mugarriluze, Mugarrihaundi, Túmulos de Alabitarte...) terá una forte influencia.

Algúns datos significativos

Ecoloxistas, naturalistas, grupos de montañeiros, federacións de montaña, etc. apostan por un uso autogestionado e alternativo da enerxía eólica e polos parques eólicos.

B. Cortiza

Eólicas de Euskadi S.A. indica que a produción anual da central de Elgea será de 66 MkW> h. En Navarra, a central do Perdón anunciou una produción de entre 62-65 MkW> h, mentres que en 1997 só se alcanzou 54,4 MkW> h.

Pero, a pesar das mellores predicións, esta central cubrirá as necesidades eléctricas de 100.000 habitantes, segundo contan desde Eólicas. Paira conseguir este espectacular número baséanse nos datos que máis lles conveñan, é dicir, na electricidade que se consome nos fogares. De súpeto esqueceron que a xente necesita electricidade noutros lugares: fábricas, oficinas, rúas… Se o temos en conta, o número de persoas que van utilizar a electricidade xerada na central de Elgea non chega aos 9.000.

Enerxía eólica si

A nosa posición é favorable ás fontes de enerxía limpas e renovables, pero o modelo que se está desenvolvendo aquí é o que cuestionamos. Por que non se potencian os parques descentralizados, os máis pequenos e os situados en lugares utilizados polo home?

Os vascos sempre tivemos una gran vinculación coas nosas montañas. Coñecendo os datos que demos até agora, merece a pena conseguir una pequena parte do consumo eléctrico, industrializar e facer desaparecer os montes que quedan case intactos?