Dáme un agarre e movo o mundo

2001/04/01 Ares, Felix Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Fisika

O barco de Ptolomeo golpeaba o fondo da praia e era imposible moverse. Foron vinte as persoas que empuxaron, pero sen ningunha dúbida. O barco non se movía. Arquímedes pasou por alí e ofreceuse a colaborar. A ver a Ptolomeo e que si, que necesitaba axuda, pero que douscentos eruditos como el non podían facer nada, Arquímedes chamou ao capitán e pediulle que collese o tronco dunha árbore debaixo do barco. A continuación, Arquímedes diríxese ao outro extremo do tronco e empúxao cara abaixo. O barco levantouse paira sorpresa de todos.

Ptolomeo agradeceu a Arquímedes e puido saír ao mar. A explicación é moi sinxela. O tronco e a pedra forman a chamada panca. É dicir, una simple “máquina” que serve paira amplificar a forza. O principio de panca foi descuberto por Arquímedes.

Vostede mesmo pode comprobar a potencia de amplificación. Colle tres ou catro libros e ponos un encima do outro. Tenta levantarche co dedo pequeno, o menos forte. Xa verás como non podes ou che custará moito no mellor.

Agora pomos un lapis debaixo dos libros (ver foto 1). Colocar un segundo lapis debaixo do primeiro o máis cerca posible dos libros (ver foto 2). Co dedo pequeno empuxarás o lapis polo extremo (ver foto 3) e verás que agora os libros levantaralos sen ningunha dificultade.

Arquímedes atopou a fórmula matemática paira explicar o que pasa. Pero sen utilizar estas fórmulas podes ver que o percorrido do dedo cara abaixo é máis longo que o percorrido dos libros cara arriba. Aí está a clave, porque a relación está entre a distancia e a forza. Noutras palabras, a forza que debes facer paira levantar os libros é menor si utilizas a panca, pola contra, o percorrido do dedo será máis longo.