Ekuazioak larruazalaren eboluzioarentzat
2006/08/07 Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Ikusgarriak eta erakargarriak dira hainbat animaliaren larruak. Batzuk marratuak dira, zebrarena adibidez, beste batzuk puntuz josiak, lehoinabarrarena esaterako. Eta banako bakoitzak marrazki berezi bat du. Gainera, dirudienez, marrazki hori aldatzen joaten da animaliak adinean aurrera egin ahala, konplexuagoa bihurtzen da. Bada marrazkiaren eboluzio hori azaltzeko eredu matematikoak nola erabili aurkitu dute matematikari batzuek.
Animalien larruaren marrazkiak aspalditik ikertzen dituzte. 1952an plazaratu zuen Alan Turing-ek oinarrizko ekuazioa, larruaren marrazkiak jarraitzen duen ereduaren ekuazioa, alegia. Erreakzio-difusio ekuazioen bidez azaldu zuen Turingek enbrioi-garaian larruazalaren marrazkiak nola sortzen diren. Ekuazio horiei esker, hainbat animaliaren larruen marrazkiak erreproduzitu ahal izan dira.
Baina animalia baten larrua aldatzen joaten da adinean aurrera egin ahala, eta marrazkiak konplexuak egiten dira. Bada, helduen marrazkiak erreproduzitzeko, Turingen ekuazioak bi aldiz erabili behar omen dira: lehenengo aldian animaliaren txikitako eredua bilatu behar omen da, eta parametroak aldatu, eta bigarrengoan iristen omen dira helduaroko marrazkira.
