Mapa do tempo
2002/09/15 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
A auga e o verán, ademais de no dicionario, estiveron xuntos nos últimos dous meses. Si antes falábase pouco do tempo, este verán, nunha ocasión anterior un compañeiro dicía que Euskal Herria converteuse nun gran ascensor; só se falou do tempo. Por unha banda, porque foi o verán máis chuvioso do pasado e, por outro, en Europa Central, primeiro en Euskal Herria e despois en Asia, porque as choivas deixaron imaxes inusuais.
Por tanto, foi una gran borrasca ou tormenta a palabra que os anunciantes do tempo repetiron unha e outra vez este verán. Pero que é una tormenta dura? E o anticiclón? Como se fan as predicións meteorolóxicas?
A observación é a base
A meteorología é una ciencia baseada na observación. As predicións meteorolóxicas requiren, por tanto, moito tempo mirando ao ceo. Hai que fixarse na dirección e forza do vento, a abundancia e forma das nubes, a temperatura, etc.
Os meteorólogos profesionais, ao longo do día, miden repetidamente a presión atmosférica, a temperatura, a humidade, a forza e dirección do vento, as precipitacións e a radiación solar, entre outros. Este traballo realízase en estacións meteorolóxicas repartidas por todo o mundo.
Estes datos, en primeiro lugar, recóllense e analizan nos institutos nacionais e de aí derívanse aos meteorólogos rexionais. Estes realizan modelos de predición e inclúen os datos en mapas sinópticos.
O mapa sinóptico ou o mapa do tempo é un mapa que resume as explicacións do prognóstico do tempo na televisión. Utilízase diariamente nos centros de análises e predición e basta cunha mirada paira coñecer a dirección e a forza do vento paira localizar as frontes de mal tempo e as zonas de baixa e alta presión. Desta forma defínense as grandes trazas do tempo que fará na comarca.
Mapas de isobaras
O mapa isobárico adoita ser o segundo mapa do prognóstico meteorolóxico. Alí, as presións atmosféricas medidas nas estacións meteorolóxicas escríbense e os puntos de igual presión únense mediante unha liña, tal e como se representa o relevo nos mapas topográficos.
As liñas de isobaras son, por tanto, liñas que unen puntos de igual presión. Chámase bar á unidade de medida de presión da que se deriva o nome.
Estes mapas, con certo costume, son una fonte de información útil. En función da presión defínense tamén as zonas de baixa ou alta nebulosidade e a forza do vento. Así, nas zonas de baixa presión debúxanse fortes tormentas e nas de alta presión anticiclóns.
Os anticiclóns son núcleos pechados de aire que viran no mesmo sentido que as agullas do reloxo. No interior do anticiclón o aire descende, comprime e evapora a humidade. Por iso, na zona do anticiclón non hai néboa.
Nas zonas de baixa presión, por baixo de 1013 milibar, debúxanse ciclóns ou tormentas duras. Nos mapas de isobaras represéntanse coa letra B. Nestas zonas de depresión, a diferenza dos anticiclóns, o aire vira en sentido inverso ás agullas do reloxo e ascende cara a zonas máis frías. Desta forma arrefríase o aire e fórmanse as nubes. Os ciclóns desprázanse de oeste a leste.
Ademais de servir paira a localización de ciclóns e anticiclóns, en función da distancia entre as liñas de isobaras, os meteorólogos definen a forza do vento. Canto menor sexa a distancia entre as liñas de isobaras, maior será o gradiente de presión e maior será a forza do vento. Polo xeral, as zonas de baixa presión son as zonas con maior forza de vento. E se o ciclón ou a depresión está no océano, os meteorólogos non terán demasiadas dúbidas paira predicir grandes ondas.
Poucas nubes, pero frías ou quentes?
Tras a información sobre as néboas, só queda determinar as variacións de temperatura. Paira iso, o ideal é facer un mapa isotérmico, é dicir, en lugar de debuxar liñas de isobaras, debuxar una liña que une puntos á mesma temperatura.
Con todo, hai que saber que a parte da atmosfera máis próxima ao chan está dividida en masas de aire homoxéneas. Estas masas de aire son enormes volumes de aire de miles de quilómetros de lonxitude sen grandes variacións de temperatura e humidade. Prodúcense sobre océanos e continentes e poden ser quentes, fríos, húmidos ou secos.
Pero que di o predicador do tempo cando di que se achega a fronte fría? A fronte é o límite entre dúas masas de aire de características moi diferentes. É dicir, a zona na que se cruzan a masa de aire quente e fría. Cando as masas de aire de diferentes características atopan o seu percorrido, empúxanse mutuamente e trasládanse a zonas de diferente presión e temperatura.
A fronte fría xorde ao atoparse una masa de aire fría cunha calor e pasar por baixo. A masa de aire fría, máis densa, impulsa bruscamente a masa de aire quente de abaixo a arriba. A subida das masas de aire produce néboas de desenvolvemento vertical e chove intensamente. O forte vento frío do suroeste e as nubes negras do oeste e noroeste anuncian a fronte fría.
A fronte quente prodúcese ao pasar a masa de aire quente por encima do frío. Nesta ocasión, a masa de aire quente é a que presiona sobre o frío. Até a chegada da fronte, o vento sopra polo sueste e o leste e as precipitacións que produce son máis débiles.
Sabendo todo isto, que tempo prognosticas paira mañá?
Publicado en 7K.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
