Hai relación entre evolución e destrución?

1995/02/01 Nuñez-Betelu, Koldo Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Eboluzioa

Desde o punto de vista darwinista, a competencia non só é una condición necesaria paira a evolución, senón tamén a causa principal das extincións. Darwin explicaba a evolución como: “Cada nova especie xorde e perdura de vantaxes fronte a outras que compiten con ela, o que constitúe a esencia da selección natural.

En consecuencia, as desvantaxes destrúense”. Si fóra así, a frecuencia das extincións sería moi constante, pero o rexistro fósil mostra o contrario, que a frecuencia é moi variable. Aínda que as destrucións son constantes, en determinados momentos do tempo xeolóxico foron moi abundantes e denomínanse “destrución masiva”.

O propio Darwin recoñeceu que houbo destrucións masivas e expúxoas como ocos do rexistro fósil. Pero o carácter esporádico das extincións masivas demostra que o papel dos factores non bióticos é máis importante que o dos modelos darwinistas. Por tanto, a exclusión progesiva a través da competencia e as extincións que se derivan non son frecuentes. Pero, ten que ver a xanela coa evolución? Si. A competencia intrínseca é a característica principal da evolución a través da selección natural e a “loita pola vida” é a capacidade de adaptación dos seres vivos.

Doutra banda, existe una competencia interespecífica que pode alterar os caracteres de especies similares que habitan na mesma zona. Con todo, a especiación e a diverxencia de adaptación son dous aspectos diferentes da radiación de adaptación e a súa relación é moi complexa. No modelo darwindar, ambas se unían nun único concepto, sendo a diverxencia de adaptación o principal provocador da especiación. O principal trazo da especiación é o illamento reprodutivo, que pode chegar por diferentes vías segundo os modelos biolóxicos actuais. Por exemplo, dúas especies procedentes da mesma especie poden reencontrarse nun mesmo nicho tras un tempo e competir.

Si non hai competencia ou non é moi dura, pode producirse una hibridación entre estas dúas novas especies e a creación dunha nova especie. Aínda que inicialmente exclúense entre si por medio da competencia (creando una distribución parapráctica), consolídase a transformación das características fisiológicas e finalmente prodúcese a diverxencia dos nichos entre especies ou radiación de adaptación post-especiacional. Por tanto, a competencia interespecífica pode ser a forza principal das radiacións adaptativas, a condición de que existan nichos potenciais non cheos previamente.

Tras as destrucións masivas ocasionais aparecen nichos baleiros. Estes nichos énchense de radiación e especiación. Até agora as extincións masivas foron abióticas, provocadas polas profundas crises da contorna. Nestas crises a contorna cambia demasiado rápido e demasiado paira poder adaptar a maioría das especies e créase un colapso ecolóxico. Tras a destrución, as radiacións adaptativas intra e interespecíficas, incluídas as interaccións bióticas, convértense en especiaciones, radiacións e colonizaciones biolóxicas. Como dixemos, e nós sabemos, a causa das extincións masivas até agora foi abiótica, pero que ocorrerá si os seres humanos xeramos a seguinte destrución masiva, é dicir, se a causa da seguinte destrución é biótica?