Novos biopolímeros acrílicos paira mellorar próteses óseas

1998/04/01 Aizpurua, Jesus Maria Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Kimika

Na cirurxía de fracturas óseas, a miúdo é imprescindible o uso de prótese. Aínda que no seu día case todas eran metálicas, na actualidade as próteses poliméricas máis lixeiras e adaptables están a converterse cada vez máis nun éxito en Medicamento. Con todo, as próteses fabricadas con biopolímeros seguen presentando algúns erros, entre os que quizá o máis grave sexa o baleirado da interfase prótese/óso tras a operación de implante (ver figura). A pesar de que este fenómeno se debe a factores complexos, parece que se debe en gran medida á encima denominada elastasa humana leucocitaria (HLE) liberada polo propio corpo, que pasa o ferro ou interrompe as proteínas do tecido conectivo e do tecido óseo mediante reaccións químicas.

En realidade, a encima HLE témola todos, pero grazas ao inhibidor da elastatina creada polo noso corpo podemos evitar o seu efecto perigoso e utilizala só en funcións biolóxicas beneficiosas.

O Departamento de Química Orgánica da Facultade de Química de San Sebastián vén estudando desde hai tres anos este problema e sintetizando novas moléculas que poidan ser inhibidores da EAE. Proxecto C.N.R.S. Bordeus (URA-35) está a levar a cabo a participación do laboratorio francés e do centro tecnolóxico INASMET de San Sebastián, na subvención á Cooperación Aquitania-Euskadi; o proxecto está liderado por Claudio Palomo, Jesus Mari Aizpurua, Jean-Paul Picard e Iñaki Alava.

Xa, grazas a unhas novas moléculas da familia N-Boc-b-lactama preparadas por primeira vez no laboratorio da UPV/EHU, obtivéronse unhas doses de inhibición da EAE moi pequenas (catro veces inferiores ás da camiseta) e segundo as sesións realizadas en cultivos celulares, estas novas b-lactamas, ademais, apenas presentan toxicidade. Con todo, estes compostos presentan outra característica interesante, xa que son polimerizables grazas ás súas funcións acrílicas na estrutura, é dicir, poden transformarse en materiais poliméricos (ou plásticos). Deste xeito, puidéronse preparar copolímeros co 5% destes b-lactamas mediante monómeros metacrilato de metilo e hidroxietil metacrilato, obtendo plásticos transparentes, versátiles e consistentes. A particularidade máis apreciada destes novos plásticos non é, loxicamente, o seu comportamento mecánico, senón o seu bioactividad, xa que actúan como medicamentos ante a EAE corporal, provocando a inhibición só onde se necesita (na superficie da prótese) e non en todo o corpo.

Con todo, queda aínda un longo camiño por percorrer paira saber se estes novos materiais serán ou non útiles no Medicamento do futuro: por unha banda, existen numerosas sesións de biocompatibilidad con animais e, por outro, é necesario realizar estudos toxicolóxicos e clínicos dos seus efectos a longo prazo. Estas sesións, tanto a favor como en contra, nunca se levaron a cabo até a data, xa que non existen outros grupos de investigación que elaboren biomateriales con propiedades antielastásicas, como é o caso da UPV.

• Título do proxecto: Novos biomateriales con propiedades antielastásicas baseados en b-lactam.
• Obxecto do proxecto:- Síntese de novos monómeros b-lactámicos antielastásicos.- Preparación e avaliación biolóxica de novos copolímeros bioactivos.
• Director: Claudio Palomo (Facultade de Química de San Sebastián)
• Equipo de traballo: J.M. Aizpurua, M.D. Gurrutxaga, I.Goñi (Facultade de Química de San Sebastián), Jean-Paul Picard (C.N.R.S. Bordeus) e Iñaki Alava (INASMET)
• Departamento: Química Orgánica
• Facultade: Facultade de Químicas de Donostia