Lentes de contacto intraoculares
2002/12/20 Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia
Antes de empezar a falar de lentes de contacto, definiría que son os biomateriales? En xeral
, o biomaterial é calquera material en contacto co corpo. Lentes de contacto normais, tiritas, implantes dentais, próteses óseas, válvulas cardíacas, adhesivos, material cirúrxico, ... Algúns teñen baixo nivel de contacto co corpo, como a tirita, e outros moi altos como as válvulas do corazón. Os biomateriales deben ser biocompatibles, é dicir, non producir rexeitamentos do corpo e cumprir requisitos máis estritos en función do grao de contacto.
Estas características dependen da aplicación?
Si, dependendo do tecido utilízase un material ou outro. En xeral, utilízanse materiais cerámicos, polímeros e materiais metálicos como biomateriales, seleccionando un ou outro tipo de materiais a utilizar.
Una destas aplicacións son as lentes de contacto intraoculares. Neste proxecto estades a colaborar coa UPV. Cal é o obxectivo?
Neste caso o obxectivo é dobre. Por unha banda, temos que meternos no ollo e buscar o material máis adecuado que non prexudique, e doutra banda, este material debe ser útil paira mellorar a visión. O ollo é un órgano moi complexo e non é fácil traballar a biocompatibilidad.
Entón estades a investigar algo máis complexo que as lentes de contacto convencionais.
Actualmente existen no mercado dous tipos de lentes de contacto, as lentes de contacto, que se colocan e elimínanse, e as lentes intraoculares. Estes últimos colócanse moi internamente no cristalino paira curar a catarata. As lentes de contacto que propomos non se porían tan dentro, senón debaixo da córnea. A córnea atópase na parte externa do ollo e é a primeira lente que ten o ollo. A lente de contacto que investigamos colocaríase debaixo da córnea.
Ao ser colocados no seu interior, deberán cumprir características máis estritas que as lentes de contacto, non?
Si, o material debe ser máis poroso e permeable tanto ao auga como a certos residuos. A córnea non ten vaso sanguíneo, os alimentos chegan a ela por absorción, polo que debe ser eliminable mediante lentes de contacto. E, por suposto, o material debe ser transparente. Nós estamos a investigar o mesmo material que se utiliza nas lentes de contacto convencionais, pero no noso caso temos bastante máis auga para que sexa máis porosa e permeable. A cuestión é que isto xera problemas de transparencia. O noso labor é buscar o equilibrio entre todas estas características. Hai que atopar un material suficientemente poroso, transparente, elástico, resistente e permeable.
E non hai problema de rexeitamento?
O obxectivo é preparar material que o corpo non considere estraño. O corpo tende a expulsar ao que entra por fóra porque é estraño. De aí a procura dun material poroso. A maior cantidade de auga, maior porosidad do material e menor risco de rexeitamento paira evitar a edema e a consecuente extrusión.
Ademais de buscar o material adecuado, queremos que este material sexa activo. No proceso de rexeitamento interveñen proteínas e encimas e, se se consegue influír sobre elas, pódese mellorar a compatibilidade. Na investigación anterior traballouse cun composto químico que actúa sobre estas encimas. Mediante a adición deste composto conseguiuse funcionalizar o material e, por tanto, ser máis compatible, reducindo os problemas de rexeitamento.
É un corte complexo paira introducilos no ollo?
Non, en principio non. O corte é pequeno xa que a córnea é de cortiza fina. Facer un pequeno corte, meter a lente de contacto flexionada, colocala e formar o ollo sen problemas.
E servirían paira tratar calquera problema visual?
Si, nós buscamos e os oftalmólogos que traballan connosco veno posible; a propia técnica e o material permíteno. Teoricamente, as lentes de contacto intracorneales poden ser útiles paira corrixir a miopía, a hipermetropía, o astigmatismo e o presbicia. Pero hai moito traballo por diante.
Na actualidade son moitas as persoas que realizan operacións con láser paira solucionar problemas de visión. Que ofrecen as lentes de contacto intraoculares?
Estas cousas normalmente non son brancas ou negras. Os oftalmólogos teñen moitos problemas e sempre é interesante ampliar o abanico de posibilidades. Ademais, as lentes de contacto intraoculares poderían aplicarse en máis casos que o láser.
Canto tempo levades con esta investigación?
Levamos dous anos traballando con este proxecto, pero hai que ter en conta que o proxecto é o resultado dunha investigación de tres anos anterior.
En que punto está a investigación?
Dous anos paira chegar ao final dun proxecto destas características. Nestes dous anos investigamos e mellorado as características do material. Conseguiuse o material máis adecuado posible e a partir de agora empezamos a traballar con detalle, estamos na fase de optimización. En canto á biocompatibilidad, comprobamos que é compatible coas células, pero o esperabamos porque partimos dun biomaterial. Tamén empezamos a traballar con animais. A partir de agora será necesario sumar todo este traballo e realizar máis probas.
Aínda vai pasar moito tempo até probar con seres humanos?
Si, si, moito. Ademais, a investigación nunca asegura que se probará en humanos. O proxecto ten una duración de tres anos e una vez finalizado deberase realizar una avaliación e ver por onde ir. Pode ser necesario seguir outro camiño. A obtención de lentes de contacto valiosas no interior da córnea foi obxecto de varios intentos previos, pero o material sempre xerou problemas. Os materiais están a experimentar grandes avances e estamos a traballar niso. Una vez finalizado o proxecto, realizarase unha análise exhaustiva por parte de todo o equipo e decidirase a dirección da investigación.
En calquera caso, creo que polo menos abrimos o camiño. Doutra banda, este tipo de proxectos son interdisciplinares e a colaboración é moi importante. Neste sentido, estas obras son tamén moi enriquecedoras.
Entrevista realizada no programa de radio Euskadi Norteko Ferrokarrilla (18-12-2002).
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
