Doutor Beaumont e estómago de St. Martín

2013/11/01 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Historia
• Medikuntza
• Biografiak
• Anatomia/Fisiologia

Colleu un anaco de carne de vaca, crúa, cun pouco de sal e amarrouna cun fío. Colleu o outro lado do fío e meteuno no buraco. A unha hora, tirou do fío e comprobou como estaba a carne. Una hora despois de volver metelo no buraco e outra vez... E logo co porco gordo... Á quinta hora púxoselle a dor da tripa a St. Martín e o Dr. Beaumont tivo que sacar do estómago a parte humana que quedaba.

Ao día seguinte, St. Martín aínda tiña inxestión. Pero a indigestión, a indigestión, o doutor Beaumont non desperdiciou a posibilidade de realizar eses experimentos. Ninguén o fixo nunca.

O accidente de tres anos. O 6 de xuño de 1823, o mozo canadense Alexis Bidagan, estaba alcumado en St. Martin, Mackinac Island. O American Fur Company acababa de empezar a traballar como voyageur, que consistía en transportar peles de castor con canoa. Esa mañá atopábase no almacén da compañía, e ao seu lado un membro atopábase cunha escopeta cargada paira patos. Escapóuselle o tiro e os perdigones atraparon a St. Martín. Caeu ao chan ao lume da camisa.

O médico chegou polo camiño entre a multitude que había en torno ao ferido. Único médico da illa; Dr. William Beaumont. A ferida que tiña debaixo do peito esquerdo rompeu coas costelas 5 e 6, un anaco de pulmón e o diafragma. Saía o almorzo do estómago perforado. "Non vivirá 36 horas", dixo o doutor.

Beaumont fixo todos os seus esforzos e St. Martín comezou a recuperarse. Durante os primeiros 17 días, todo o que comía saíalle da ferida. Pero aos poucos os intestinos empezaron a funcionar e paira a cuarta semana podía comer normalmente e facer a dixestión.

Con todo, tardou en completalo. No cuarto mes, Beaumont estaba a eliminar os perdigones do corpo de St. Martín. No décimo mes anotou no caderno que as feridas estaban case curadas, pero que o enfermo aínda estaba completamente incapacitado. Entón, as autoridades decidiron non prestar máis atención a St. Martín e envialo ao seu pobo natal. Con todo, o Dr. Beaumont temía que houbese demasiados viaxes duns 2.000 quilómetros e acolleunos na súa casa.

Curáronse as feridas, pero se lle quedou o buraco, un buraco que ía directamente ao estómago, un novo ano. "Tiña o tamaño dun chelín e os alimentos e bebidas vertíanse por el, se non se pechaban con tapóns, comprimidas e veas", describiu o doutor Beaumont.

Beaumont contratou a St. Martin como asistente. Pero quería máis paira iso. Nun artigo publicado na revista The American Medical Recorder en 1825 dicía: "Este caso é una gran oportunidade paira investigar os fluídos gástricos e o proceso dixestivo. Non produciría dor nin molestias mínimas, a extracción dun pouco de fluído cada dous ou tres días, xa que pola contra salgue de forma natural en cantidades relativamente elevadas. E tamén sería fácil introducir certas sustancias dixestivas e observalas durante o proceso dixestivo".

Comezou a experimentar o 1 de agosto de 1825. Meteulle de todo a carne cociñada, crúa (con sal e sen sal), de porco gordo, carne de conserva, pan vello, col... Una vez permaneceu en xaxún durante 17 horas, tomouse a temperatura do estómago (38ºC), extraendo os mollos gástricos. Posteriormente, no tubo de ensaio cheo de mollo gástrico (mantido a 38ºC) e no estómago de St. Martín colocouse a mesma cantidade de carne. O estómago digerió en dúas horas e o tubo de ensaio necesitou 10.

St. Martín non sempre se interesaba polos experimentos. Non era agradable facer aqueles longos períodos de xaxún, ou permanecer inmóbil durante as horas mentres o doutor introducía e sacaba os alimentos no seu corpo --ademais, a miúdo producíanse dores de tripa, diarreas, etc.-. Mesmo se negou a manter nos seus axilas os tubos de ensaio cheos das súas augas. Era certo que estaba en débeda co doutor que lle salvou a vida, pero... Ao ver a oportunidade marchouse a Canadá.

Alí casou e tivo dous fillos. Familia pobre, Beaumont logrou en 1829 convencer a St. Martín de volver experimentar a cambio de acoller a toda a familia na súa casa.

Beaumont demostrou que a dixestión era un proceso químico e non mecánico, como a maioría das veces pensábao. E viu que os mollos gástricos necesitaban calor paira dixerir, que as verduras son máis difíciles de dixerir que moitos outros alimentos, e que o leite se coagula antes de empezar a dixestión. Estudou a influencia do tempo e concluíu que St. Martín enfadábase de cando en vez e que o enfado dificultaba a dixestión. Dous anos despois, a familia tomou a canoa e foise de Wisconsin a Montreal.

En 1833 publicou Experiments and Observations on the Gastric Juice and the Physiology of Digestion. Alí recolleu 240 experimentos realizados con St. Martín.

Este traballo trouxo fama á Beaumont. Pero tamén críticas. Algúns creen que non recuperou intencionadamente o buraco de St. Martín. E aquela polémica acenderíase con máis forza noutro asunto de 1840. Un político atacou na rúa ao editor dun xornal porque non lle trataban ben nas editoriais do xornal. Golpeou na cabeza cun bastón de ferro e o editor quedou impasible. Beumont foi un dos cirurxiáns elixidos paira tratar ao editor. El decidiu perforar o cranio paira eliminar a presión. O editor morreu e Beaumont foi acusado de asasinato alegando que picou porque quería ver o que había dentro como con St. Martín. O xuíz cúlpelle e imponlle una gran multa.

Beaumont pasaría toda a súa vida tentando convencer a St. Martín de que fixese máis experimentos até a súa morte en 1853, escorregando nunhas escaleiras xeadas. Pola súa banda, St. Martín cae en mans dun estafador que se facía pasar por médico. E el percorreu as cidades como un animal circense.

En 1879 escribe ao fillo de Beaumont: "Empecei a envellecer e estiven enfermo nos últimos seis anos e non vouche a ocultar que son moi pobre [...] Estou a sufrir un pouco co meu fístula gástrica e as miñas dixestións son peores que nunca..." Morreu ao ano seguinte, con 78 anos. A familia deixouno expresamente descompondo o seu corpo antes de ser enterrado para que ninguén tivese a tentación de experimentar máis.