Porteiros celadores

2004/03/01 Cancio Orueta, Leire - Elhuyarreko zuzendari nagusiaElhuyar Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Elektronika

Na época das fechaduras mecánicas, en moitos hoteis, había un operario encargado de chaves. De cando en vez intercambiaba aleatoriamente os cilindros das portas para que un cliente que había no hotel sacase o duplicado da chave, volvese ao hotel uns días e non puidese abrir a mesma habitación. Cando se lanzaron as primeiras fechaduras electrónicas rompeu o camiño paira deixar de lado este problema.

En fechaduras electrónicas, si pérdese o cartón, basta con configurar a fechadura para que responda a un cartón con outro código. Esta opción facilita enormemente a xestión das habitacións dun edificio con centos de habitacións. Iso non é a única opción que ofrece a electrónica. Nas fechaduras electrónicas, o cartón poderá programarse paira coñecer determinados datos, de forma que ao ler os datos, por exemplo, indique quen entrou e a que hora, si a porta está ben pechada, etc.

A modificación das antigas fechaduras mecánicas ás actuais fechaduras electrónicas non foi súbita. As posteriores ás chaves foron os cartóns perforados, pero ante a dificultade de realizar copias das mesmas, descartáronse en breve. Foi entón cando as fechaduras electrónicas comezaron o camiño. Primeiro viñeron os cartóns magnéticos. Debido ao seu uso nas entidades bancarias, a produción en grandes cantidades reduciu o custo, o que xerou un aumento do uso. Finalmente, apareceron os cartóns chip, con máis aplicacións que os cartóns magnéticos.

Como funcionan as fechaduras electrónicas?

Todas as fechaduras están provistas de chave (ou outro dispositivo que cumpra as funcións de cartón ou chave), lector de chave e mecanismo de apertura. A chave ten a información almacenada dixitalmente en código binario, a cal se pode borrar e modificar coa axuda dunha gravadora.

Normalmente esta información está cifrada, é dicir, coa axuda dun algoritmo se encripta para que só o lector poida ler a resposta a este algoritmo. Ao entrar en contacto, o lector descifra e le. O lector adoita estar na fechadura, xunto con una memoria que almacena a información que leva o cartón.

A fechadura non responde unicamente a un código, polo que a autorización de acceso pode outorgarse a máis dun cartón. No caso dos hoteis, por exemplo, a fechadura non debe reprogramarse cada vez que un cliente deixa o hotel, xa que se programa paira responder os códigos de secuencia. Cando a fechadura le o código de secuencia do código orixinal entende que automaticamente debe dar de baixa ao cliente antigo e coñecer o código do novo cliente.

De banda magnética a chip

Nos cartóns magnéticos hai tres bandas magnéticas. Os datos que se poden gardar en cada banda están estandarizados. As bandas primeira e segunda utilízanse paira almacenar información paira os bancos, e na terceira, por exemplo, pódense introducir os datos da habitación paira poder abrir a fechadura.

Nos cartóns magnéticos, a información exprésase mediante niveis magnéticos. Ao interpretar estes niveis magnéticos dan una sucesión de números cero e un. Nos cartóns magnéticos, a información lese no lector da fechadura. A fechadura non ten posibilidade de volver escribir no cartón. A información do cartón almacénase na memoria que ten o lector, e como o lector ten calendario e reloxo, pódese saber o día e a hora de entrada da persoa co cartón na habitación. Os cartóns magnéticos poden ter entre 20 e 40 bytes de memoria.

Os cartóns con chip teñen memones de kilobits e permiten almacenar información na memoria do cartón. De feito, necesítase moi pouca enerxía paira almacenar información nun chip, pódese facer coas baterías do lector. Con todo, nos cartóns magnéticos non é posible realizar gravacións sobre bandas magnéticas con estes niveis de enerxía.

A información recollida pola fechadura combínase posteriormente cos datos do sistema de xestión do edificio. Paira iso existen dúas vías: en liña e off line. Necesítase una rede en liña, é dicir, o fío ou cable que vai desde a fechadura até o computador central.

Con todo, o custo de implantación da rede no conxunto do edificio é elevado e son moi poucas as instalacións que asumen o custo da recollida destes datos en tempo real. Tamén hai sistemas sen cable e estanse probando novos sistemas como os sistemas Wi-fi. Nos sistemas off line, pola contra, periodicamente lense os datos da fechadura cun dispositivo e envíanse ao computador.

Máis que porteiros

O Colexio Maior Olarain de Donostia ten na mesma cartón os datos bancarios e o acceso ás habitacións.

Olarain

Na actualidade, este tipo de fechaduras atópanse en moitos edificios con gran número de portas, xa que son moi seguras. Ademais de en hoteis, tamén ven en oficinas, barcos xigantes, buques de guerra, laboratorios, estacións de esquí, arquivos secretos, construcións militares, parques de lecer, etc. Debido á capacidade de almacenamento de información dos chips, o cartón pode ser utilizada non só como acceso, senón tamén paira coñecer o fluxo de persoas que accede ás habitacións.

Permítennos coñecer, por exemplo, o número de habitacións limpadas por un limpador, se os clientes alemáns de corenta anos prefiren a montaña rusa ou o dragón Khan, ou si no computador central das construcións de alto nivel de seguridade modifícanse os datos contables e introdúcese diñeiro na súa conta de aforro, así como a hora de entrada e saída. Hai exemplos próximos, como na residencia de estudantes Olarain de Donostia, onde os residentes teñen os datos bancarios na mesma cartón e o acceso ás habitacións.

E no futuro?

O camiño de futuro das fechaduras electrónicas, por unha banda, “tenderá a reducir o custo e o tamaño das fechaduras mediante a incorporación de novas tecnoloxías máis económicas e o impulso das comunicacións radiofónicas ou dispositivos sen contacto”, segundo Aitor Agueda, responsable da unidade de I+D de Onity.

Doutra banda, “a área de cartóns de moitas aplicacións desenvolverase aínda máis”, o que nos permitirá sacar diñeiro do caixeiro cun só cartón, abrir a porta de casa e oficina, gardar a historia clínica, etc. E “a todo isto hai que sumar a conectividad dos sistemas”. As fechaduras xa non son só paira abrir a porta, senón que os bancos están acompañados de programas estatísticos de interpretación de datos, sistemas de aforro enerxético e domótica.

As fechaduras poden estar conectadas con outros sistemas da sala e en moitos lugares xa o están. Por exemplo, pódense conectar co aire acondicionado ou a calefacción e despois, mediante sensores de movemento e sensores volumétricos, pódese saber si hai alguén nunha habitación, quen é, etc., e segundo estes datos, pór en marcha automaticamente o aire acondicionado ou o sistema de calefacción. Por exemplo, a fechadura pode ser consciente de que o empregado do hotel entrou na habitación e ter a calefacción apagada, ou de que o cliente está tombado na cama dúas horas e, por tanto, baixar a calefacción. Cantos imaxinariamos que na sociedade do “Gran Irmán” de Orwell, ademais de cámaras, teriamos fechaduras vixiando?