A astronomía, una ferramenta paira medir o tempo
2005/05/22 Belaustegi Irazabal, Ainara - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
A astronomía é moi antiga. Pénsese, segundo algúns expertos, que naceu no Paleolítico Superior, concretamente nos anos 40000 a 10000 a.C. Entre as pegadas recibidas desde aquela época, atopáronse ósos tallados con sucesión de 28 e 29 hoyos, son os puntos correspondentes ás etapas lunares? Doutra banda, nalgunhas pedras apareceron as que poden ser representacións do Sol, a Lúa e outras estrelas. Son signos da astronomía do Paleolítico Superior? Poden ser, si; con todo, non son máis que conviccións e, por tanto, é mellor ter en conta aquilo que di “medio corrupto” polo si ou polo non.
Crese que hai un feito incuestionable: a influencia da creación da agricultura no desenvolvemento da astronomía.O home, cara ao 10.000 a.C., abandona a vida nómade e comeza a vivir en comunidades campesiñas sedentarias. As catro primeiras civilizacións xurdiron nos vales dos ríos máis fértiles de Mesopotamia, Exipto, India e China. Pronto os cultivos convertéronse na principal fonte de alimento da sociedade, o que trouxo consigo problemas prácticos. Cando había que sementar? Cando recoller a colleita? O cultivo, dependente das estacións do ano, obrigou aos seres humanos a elaborar un calendario, a medir o tempo. E paira iso ofreceulles a astronomía.
Ollo! Non creas que a astronomía do Neolítico parecíase á actual! É dicir, a astronomía daquela época non tiña en absoluto a "cientificidad" que ten a astronomía actual. O home buscou no ceo a razón da súa existencia. Os astros celestes considerounos Deus e de aí pasou a estudar os movementos e posicións dos astros, con toda a crenza de que influían no seu destino. Esta crenza chámase astrología. Naquela época, por tanto, a astronomía e a astrología estiveron unidos durante moito tempo; o XVI. O supersticio (astrología) e a ciencia (astronomía) repartíronse no século XIX.
Observando o ceo
Se se quería facer un calendario, había que facer un rexistro baseado nas observacións do ceo. O primeiro paso da astronomía foi, por tanto, tomar notas sobre as posicións e movementos de estrelas e planetas. O traballo astronómico que facían os sacerdotes atopouse normalmente escrito en táboas ou templos de pedra. Tamén apareceron varios monumentos e templos megalíticos do Neolítico que, probablemente, serviron de ritos e de observatorio. Polo momento, os sumerios foron os primeiros niso; cara ao ano 4000 a.C. construíron en honra aos seus Deuses impoñentes torres de ladrillo, chamadas zigurat, que á súa vez foron utilizadas como observatorios astronómicos. Ao longo do mundo atopáronse numerosas construcións megalíticas deste tipo. Entre eles atópanse, probablemente, os famosos Stonehenge de Inglaterra e Carnac de Francia.
Mesopotamia e Exipto
O día ten 24 horas, horas 60 minutos, minutos 60 segundos. Así medimos o tempo a través do sistema sexagesimal. Os sumerios mesopotámicos (a primeira civilización do mundo) inventaron o sistema sexagesimal, baseado no número 60. Este sistema, a pesar da súa complexidade, foi utilizado especialmente paira a realización de rexistros astronómicos.
En Mesopotamia, a civilización máis importante establecida tras os sumerios foi a babilónica. Os babilonios fixaron en primeiro lugar o mes baseado na lúa, é dicir, o período de tempo baseado no ciclo da Lúa. De aí elaborouse un calendario baseado na lúa. Cara ao ano 2000 a.C. quedou establecido o calendario de Babilonia, con 360 días de idade, dividido en 12 meses de 30 días. E como o ano solar ten 365,25 días, cada 6 anos engadían un mes ao calendario.
A astronomía babilónica influíu notablemente en Exipto, pero os exipcios tamén fixeron as súas achegas. A diferenza dos babilonios, os movementos dos astros apenas foron atendidos. A estrela Sirius foi especialmente importante paira eles, xa que a aparición desta brillante estrela coincidía co inicio das inundacións de Nilo (por suposto, a agricultura estaba condicionada polas inundacións de Nilo). No calendario dos exipcios, por tanto, o ano comezaba coa aparición da estrela Sirio. Cara ao 4000 a.C. queda fixado o calendario de 365 días: Tiña 12 meses de 30 días e engadíanselle 5 días como complemento.
As civilizacións de Babilonia e Exipto foron investigadas sobre todo pola súa influencia na cultura occidental. Con todo, a influencia máis destacada, se foi evidente, é a que tivo a agricultura en astronomía. A astronomía, una das ciencias máis antigas, xa que empezou a traballar paira o cultivo, medindo o tempo.
Publicado en 7K.
