A acuicultura, un sector en crecemento

2010/01/01 Mendizabal, Idoia - Behatokiko akuikultura-arduradunaAzaro Fundazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Arrantza
• Dietetika/Elikagaiak

Situación no mundo

Una planta de acuicultura en Grecia. Ed. : ©Domenico Pellegriti/350RF.

Case a metade do peixe que se consome actualmente no mundo procede da acuicultura (45%) e espérase que chegue ao 50% en 2015 (FAO, 2008). A produción anual de acuicultura ascende a 60 millóns de toneladas, cun crecemento medio anual de actividade do 8% desde os anos 50. É, por tanto, o sector con maior crecemento na industria pesqueira e, ademais, o sector de produción de alimentos máis emerxente do mundo. Así, por exemplo, os asociados á produción de carne presentan un crecemento próximo ao 2%. A acuicultura concéntrase principalmente en Asia e, concretamente, en China, onde se produce máis do 67% do peixe producido no mundo (FAO, 2007).

Os avances nas tecnoloxías da produción acuática han contribuído ao desenvolvemento da acuicultura no mundo. O éxito da acuicultura moderna baseouse basicamente en tres aspectos: os avances no control reprodutivo das especies, o coñecemento da bioloxía e o desenvolvemento de alimentos específicos.

Segundo datos da FAO, o 70% das pesqueiras internacionais explótanse máis do suficiente e as cantidades que se pescan eleváronse, a maioría das especies comerciais non poden excederse. Por tanto, o aumento do consumo dos produtos mariños deberá basearse na acuicultura, converténdose nunha importante fonte de alimentos. En concreto, os modelos estatísticos da FAO anunciaron que a demanda de peixe en 2030 será de 183 toneladas. E para que esta demanda poida ser satisfeita, a produción anual de acuicultura deberá aumentar en 40 millóns de toneladas.

Situación na CAPV

Na Comunidade Autónoma do País Vasco, a acuicultura desenvolveuse até a data moi pouco. Só representa o 1,2% da produción pesqueira comunitaria e o 0,2% do volume de acuicultura que se realiza en España. O escaso desenvolvemento débese, entre outros factores, á forte competencia entre as actividades que utilizan a costa (conservación, turismo, praias, residencia...), á escaseza de chan dispoñible no litoral, ás características do mar e do tempo, ás tecnoloxías de crecemento dispoñibles até o momento, ao forte arraigamento cultural do sector marítimo e da pesca comercial, aos cocientes de exportación/importación de produtos, e á ausencia de masa crítica e acuicultura.

Con todo, trátase dun sector en auxe, cunha gran capacidade de crecemento na CAPV, que nos brinda oportunidades ao emprender actividades de acuicultura. A acuicultura pode ser una actividade que complemente o sector da pesca extractiva, xa que a primeira está limitada e pode descender. En consecuencia, a acuicultura podería servir tamén paira dar emprego ás persoas que até agora traballaron no sector extractivo. Ademais, o desenvolvemento de novas actividades incrementará a demanda da industria auxiliar que estas requiren: fabricación de compoñentes, consultoría, mantemento de instalacións, produción de alimentos adaptados ás necesidades alimentarias, etc.

Desde 2008 está en marcha o Plan Director de Acuicultura na CAPV paira o período 2008-2013, cuxo obxectivo é proporcionar as directrices necesarias paira o desenvolvemento da acuicultura. Neste plan analizáronse e recollido as principais especies competitivas, as técnicas a empregar, as liñas de investigación a seguir, as infraestruturas necesarias, etc.

Doutra banda, desenvolvéronse tecnoloxías adaptadas ás necesidades dos territorios que, do mesmo xeito que o País Vasco, teñen poucas posibilidades de dedicarse á acuicultura. Na actualidade existen no mercado diferentes tecnoloxías --sistemas de produción acuícola - que poden situarse mesmo lonxe da costa, utilizando zonas moito máis reducidas paira ofrecer a mesma taxa de produción e adaptables ás características do mar Cantábrico. Isto permitiríanos tamén producir en alta mar.

No caso da CAPV é imprescindible o crecemento de especies de alto valor engadido paira ser competitivas e diferencialas doutros países e rexións que compiten pola cantidade. Neste sentido, cada vez son máis as especies que poden desenvolver todo o ciclo biolóxico en centros de investigación e que permitirán crecer a nivel industrial.

Outra vantaxe da CAPV é a súa capacidade de transformación de especies cultivadas en acuicultura a través da industria conserveira e/ou almacenistas de peixe. O desenvolvemento da acuicultura achegará una materia prima estable aos almacenistas de peixe e á industria conserveira, co que asegurará un produto de maior valor engadido (envasado, fileteado...) e una estabilidade á industria conserveira, que na actualidade atópase case condicionada polas fluctuaciones do sector extractivo.

Por tanto, a produción de peixe a través da acuicultura permitiranos reducir a dependencia na produción de alimentos e posuírnos en maior medida. Así mesmo, podería xerar a posibilidade de exportar especies de alto valor engadido e facer á CAPV máis competitiva. Neste camiño estamos a traballar diversas institucións de investigación, formación, emprendizaje e creación de empresas, xunto coa administración, paira acelerar o desenvolvemento da acuicultura no noso país.