Abel González: "Os gobernos non explicaron que teñen a responsabilidade suficiente paira utilizar a enerxía nuclear"

Orobengoa, Olatz Lasa Iglesias, Aitziber

---

---

EU ES FR

EN CA GA

---

Partekatu

Abel González, arxentino de nacemento, vive en Viena, Austria. É Presidente do EANA (Axencia Internacional da Enerxía Atómica). O EANA é una organización internacional paira promover o uso pacífico da enerxía atómica e velar pola seguridade das instalacións nucleares, adscrita á Organización das Nacións Unidas. Entre outros, ofrece asistencia técnica aos Estados menos desenvolvidos e establece medidas de protección contra as radiacións ionizantes. (Foto: A. Lasa Igrexas).

Nestes últimos, a enerxía nuclear atópase de novo en pleno apoxeo e xorden grandes controversias respecto diso, entre as que se atopa a longa supervivencia dos residuos radioactivos das centrais nucleares, o que supón un risco potencial e plurianual.

A supervivencia dos residuos das centrais nucleares non é maior que a dos residuos das centrais que queiman carbón. De feito, as cinzas que quedan tras quéimaa de carbón conteñen residuos radioactivos de moi longa vida. Uno dos compoñentes do carbón é o radio, un material moi radioactivo. Con todo, sábese que as centrais que queiman carbón son máis radioactivas que as nucleares. O problema dos nucleares son os accidentes. Por outra banda, os gases que se liberan ao queimar o carbón provocan, entre outras cousas, choiva aceda, que tamén ten consecuencias graves paira a natureza.

Entón, crees que son necesarias as centrais nucleares?

Eu non son un gran defensor da enerxía nuclear. O meu traballo é protexer á xente das radiacións. Pero non me gusta a hipocrisía, e creo que hai moita hipocrisía en todo isto. Por unha banda, por parte dos políticos e por outro, por parte da xente.

Existen numerosas centrais nucleares nas proximidades dos ríos ou rías que requiren una gran potencia frigorífica. Por iso, as augas circundantes quéntanse.

Eu creo que as preguntas que temos que facernos son tres. Primeiro: Queremos enerxía, si ou non?. Pódese vivir sen enerxía, porque cando eu era pequeno usabamos o farol de keroseno paira aprender e paira protexernos do frío as mantas. Agora estou moi contento de que os meus fillos aprenden con boa luz. Fanme graza quen “pelexan” polo medio ambiente, pero ao chegar a casa están moi quentes e iluminados. Ese é o primeiro punto da hipocrisía.

Se respondemos ‘si’ á primeira pregunta, a segunda pregunta sería: Queremos esa enerxía paira todos ou só paira algúns? Queremos o mesmo nivel de enerxía que temos paira os chineses, por exemplo, si ou non? E respondamos claramente. Eu creo que a nós nos dá igual que o 80% da poboación terrestre estea a acabar fríos, pero nós queremos seguir estando moi quente.

E a terceira: Temos intención de controlar o crecemento da poboación? Temos que saber como vai crecer a poboación mundial e si imos pór límites a ese crecemento. Isto repercute directamente na enerxía a producir.

E a resposta a estas tres preguntas básicas…

Responder a estas preguntas permítenos calcular a cantidade de enerxía que necesitamos. E entón vén a verdadeira pregunta: Como xeraremos esta enerxía? Se queremos utilizar só enerxías ‘limpas’, analicemos as posibilidades existentes. Enerxía eólica, por exemplo. Estou convencido de que non hai vento máis forte que na Patagonia arxentina. Pois ben, aínda que en todos os puntos da Patagonia instalásense aeroxeradores, non se produciría outra enerxía paira abastecer a toda Arxentina.

Utilizaremos enerxía solar? Aínda que a superficie total da Terra estea chea de placas solares, non chegariamos a producir a cantidade de enerxía que consumimos actualmente. Pomos presas de auga? Por exemplo, o caudal de auga do río Parana é de 10.000 m 3 /s; se se instalase una presa de auga, máis da metade de Arxentina quedaría mergullada. Os habitantes dos pobos de alí, seguramente, non aceptarían a noticia, pero a este tipo de problemas só lles dan importancia os propios. Por tanto, as enerxías ‘limpas’, só esas, non nos solucionan o problema.

E entón, que temos que facer? Temos que seguir queimando recursos naturais? Creo que hai un grave problema ético. Co petróleo, os nosos fillos poderían facer cousas útiles, pero si queimamos todos os recursos esgotarémolos e iso é irreversible. A natureza tardou miles de anos en xerar estes recursos e nós esgotarémolos en cen anos. E máis aínda, estamos a facer un gran dano ao medio ambiente. Atravesando os bosques austriacos é evidente a influencia da choiva aceda; estamos a quentar a Terra: recentemente liberouse gran parte do xeo antártico.

Entón, cal é a solución?

Eu non se cal é a solución correcta, pero eu teño as miñas respostas a todo isto. En primeiro lugar, creo que a humanidade necesita enerxía; en segundo lugar, necesítase una cantidade razoable de enerxía (e non a que se utiliza en Noruega, porque é demasiado grave); en terceiro lugar, necesítase enerxía en todo o mundo, porque pola contra intensificaranse os conflitos sociais xa iniciados; e, por último, creo que a humanidade xogará con sentido en canto á reprodución, é dicir, non se tomará o camiño de Alemaña (pola India, que non se naceu, nin quedará dentro de 50 anos).

As preguntas que nos imos a facer son tres: Queremos enerxía, si ou non? Queremos esa enerxía paira todos ou só paira algúns? E por último, se temos intención de controlar o crecemento da poboación?

Por tanto, creo que se cal é a solución. Polo momento, e mentres non apareza un novo sistema milagroso, creo que esa enerxía razoable pódese producir a través da enerxía nuclear. Pero paira iso creo que a normativa internacional paira protexer o mundo é imprescindible. A enerxía nuclear, como moitas outras cousas, xera moitos problemas e, sobre todo, o problema máis grave da enerxía nuclear é que require una gran responsabilidade institucional. Non se pode chapuzar coa enerxía nuclear.

Non existe normativa internacional de seguridade e protección?

Non. Pasei toda a miña vida traballando por iso. Escribín multitude de artigos e promovín convencións, conseguín estándares internacionais e sistemas de aplicación deses estándares, pero a convención que se aprobou non é a que eu quería, porque os gobernos encargan aos seus avogados axilizalos e fórmulas como ‘hai que facer’ convertéronse en subjuntivas. Algo similar ocorre no caso das normativas internacionais. Os nacionalistas, pola súa banda, afirman que cada país pode establecer o sistema que desexe e así sempre.

Eu quería una normativa baseada en inspeccións, pero parece que está prohibida a palabra ‘inspección’.

E todo isto suscítame a dúbida real de seguir adiante coa enerxía nuclear.

Basta con mirar a imaxe paira ver en que lugar do mundo consumimos máis enerxía.

No caso da enerxía nuclear, un accidente pode ter consecuencias moi graves. Por tanto, o medo da xente é comprensible, non o crees?

Claro que si! Pero temos que deixar claro á xente que vivir é o máis perigoso. Porque a probabilidade de morrer é una, non é cero. Así que mentimos á xente se lle dicimos que imos facer una produción sen riscos.

E como se pode tranquilizar á xente?

Creo que temos que cambiar a nosa actitude ante a vida. Nos pobos occidentais temos una actitude antropocéntrica, dalgunha maneira considerámonos ‘deuses’, creemos que estamos por encima de todos os riscos. No Leste, con todo, admítense os defectos do ser humano. Se tivésemos este punto de vista, tratariamos de facer as cousas o mellor posible, tratando de minimizar o risco, pero sempre asumindo que o risco non será cero.

Abel González, Presidente do EANA.

A. Lasa Igrexas

Con todo, a maior responsabilidade está en mans dos políticos. Son hipocritas. No pobo no que vivo, en Austria, por exemplo, péchanse as centrais nucleares, pero o propio goberno fai una gran propaganda paira ir a algúns balnearios. E neses balnearios a radiación está en todo: no aire, na auga dos baños, na auga potable, a cantidade de radio tamén é enorme... Por tanto, nun balneario destas características, a dose de radioactividade tomada durante unha semana sería maior que a que tomariamos na cheminea dunha central nuclear. E ante esta actitude política? Pois un político díxome una vez: “A xente gusta da radiación nos balnearios, e o que non lle gusta é a radiación nas centrais nucleares, e o labor dos políticos é dar á xente o que lle gusta, sobre todo se queremos gañar as eleccións”.

Entón entendín: Era una nova definición da palabra ‘democracia’, e paréceme una mera aberración, paréceme asquerosa. E en Europa, na miña opinión, abandonouse o liderado político. Están a facer moito dano, e máis que a nós, o dano vén das seguintes xeracións.

Contaremos con: “Que fixeron os nosos antepasados? En cen anos esgotaron todas as reservas!”.

Problemas relacionados con residuos radioactivos...

Ante problemas relacionados cos residuos radioactivos, a pregunta que nos debemos facer é: “Por que ocorreu?”. Non basta con pór parches, hai que solucionar os problemas de raíz. Os Estados non foron responsables, moitos deles non controlaron as súas fontes radioactivas. E o que realmente me asusta é que os que máis debían ser responsables foron, en moitas ocasións, os estados menos responsables.

As consecuencias dun accidente na central nuclear son terribles.

Pero una vez que nos metemos entre zarzas, como sairemos? É moi difícil. A principal conclusión do congreso celebrado en Buenos Aires foi a seguinte: a prioridade é a educación e logo os futuros. Pero a solución non é iso. A solución é una normativa internacional que controle todo isto. Isto solucionará o problema de fondo que ten actualmente a enerxía nuclear, así como o escepticismo da xente ante a enerxía nuclear. Creo que a xente ten una intelixencia propia. Non entende o núcleo do problema, pero detecta que algo está mal. E con razón. Hai algo que está mal en profundidade, falta un verdadeiro compromiso dos Estados ante unha normativa internacional.