Bebendo bacterias, gañar a Novela
2018/06/01 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria
Colleu unhas bacterias da placa de petri e mesturounas cun extracto tépedo de carne nun matraz. levou o matraz á boca e trágase a gabia nun só grolo. Non foi un grolo doce, pero non se queixou.
Ao cabo de tres días empeza a sentirse incandescente, esquéceselle o alento. Ao cinco días empeza a vomitar, sente totalmente enfermo, esgotado. Sabía que co antibiótico acabaría coas bacterias que tiña no estómago, pero esperaría uns días máis. “Estaba a desexar ter una úlcera; desexaba que a miña investigación saíse adiante desenvolvendo una úlcera sanguenta”, confesaría.
Nun principio, o único desexo de Barry Marshall era ser médico. Era bo atender aos enfermos e sempre quería saber a razón dos síntomas. Pero aos poucos deuse conta de que era máis difícil do que pensaba: “Na escola médica é moi probable que aprenda a tratar a todos os pacientes con diagnóstico e enfermidades. Pero ao saír ao mundo real dásche conta de que na maioría dos pacientes que entran pola túa porta non tes nin rastro detrás dos síntomas”.
En 1979 ingresou no Hospital Royal Perth (Perth, Australia) como médico interno paira especializarse en cardiología e cirurxía de corazón aberto. En 1981 tocoulle dedicar seis meses á sección de gastroenterología, formando parte da formación. Cando preguntou que proxecto de investigación podía realizar, o seu xefe mostroulle una carta do patólogo Robin Warren: “Descubrimos que vinte enfermos teñen bacterias no estómago, onde non deberían estar porque hai demasiado ácido. Hai alguén en gastroenterología que me queira axudar a investigar que lles pasa a estes pacientes?”. Marshall pareceulle emocionante.
Sabíase que o estéril era demasiado ácido para que houbese microorganismos. Pero Warren descubriu bacterias nas biopsias estomacais. Todos tiñan forma helicoidal. E aparecían en pacientes con gastritis, úlceras ou cancro de estómago.
Paira investigalo, tomaron mostras estomacais a cen pacientes e decidiron tentar crecer no cultivo. As 33 primeiras mostras non obtiveron nada. Pero o martes da Semana de Pascua, o técnico que facía cultivos chamou a Marshall axitado. Ao ir ao laboratorio ensinoulle os cultivos das mostras 34 e 35. Estaban cheos.
Entón descubriu Marshall que chiripa tiveron. Todos os cultivos anteriores tirábanse en dous días. Así se facía con todos os demais cultos, si en dous días non había nada que crecer, concluíase que non había nada. Nese período, con todo, o cultivo fíxose no Xoves Santo e deixouse até o martes. Así souberon que esas bacterias necesitan máis tempo.
Posteriormente, con mostras de 13 pacientes conseguiron crecer as bacterias. En todos os casos apareceu a mesma e única bacteria que logo chamarían Helicobacter pylori. E eses 13 pacientes tiñan úlceras de estómago ou duodeno. Tendo en conta todas as biopsias anteriores, víase claramente que sempre que aparecía a bacteria había inflamación, úlceras ou cancro de estómago. Ademais, nalgún caso xa viron que si se trataba con antibiótico a úlcera curábase. Warren e Marshall comezaron a deducir que a bacteria H. pylori podía ser a causa destas enfermidades.
Marshall presentou estes resultados na reunión anual do Colexio de Médicos de Perth. Só recibiu críticas e escepticismo absoluto. “Paira os gastroenterólogos dicir que un microorganismo podía producir úlceras era como dicir que a Terra era plana”. A Sociedade Australiana de Gastroenterología rexeitou o artigo enviado por Marshall. Marshall e Warren conseguiron publicar una carta na revista The Lancet, pero ninguén lles fixo caso.
Naquela época as úlceras de estómago e duodeno eran consideradas como consecuencia da tensión e dunha vida inadecuada. Nestas circunstancias considerábase que o estómago xeraba un exceso de ácido que provocaba úlceras. Tratábase con antiácidos pero non se conseguía curar.
Marshall comezou a tratar a varios pacientes con antibiótico, obtendo excelentes resultados. Pero tiña grandes problemas paira publicarse. Apenas obtiñan financiamento paira a investigación.
Necesitaban probas máis sólidas. Dalgunha maneira debían demostrar que esas bacterias causaban a enfermidade. Tentárono con ratos, ratas e porcos, pero non tiveron éxito (só o primate infecta H. pylori). E tiñan prohibido facer probas nas persoas.
Marshall non podía máis: “Vía á xente case morrendo con úlceras sanguentas e eu sabía que todo o que necesitaban eran antibióticos. Un paciente chegaba no sangue tomando antiácidos e ao día seguinte vías a cama baleira. Preguntaba “Onde está?” e respondíanme mentres estaba no quirófano, extraendo o estómago”.
No verán de 1984 pediu un favor ao seu xefe. “Barry, non vouche a preguntar por que estou a facer isto”, díxolle el, mentres lle estaba facendo endoscopia. Marshall confirmou así o bo estado do estómago. Una vez que a bacteria dun paciente con gastritis creceu no laboratorio e estudou con que antibiótico podía morrer, bebeu esas bacterias.
Non esperaba ningún síntoma, esperaba crear una úlcera nun par de anos. Pero enseguida enfermou. O décimo día fixo outra endoscopia. Todo estaba cheo de bacterias.
Ao ano seguinte publicou eses resultados. E tamén apareceu nos xornais. Aos poucos empezaron a ter en conta os resultados de Marshall e Warren, a pesar de que se tardarían uns dez anos máis de aceptación total. En 2005 outorgóuselle o Premio Nobel por descubrir a H. pylo e demostrar que provoca gastritis e úlceras.
Bibliografía
AZAD, M. (2014): “Q&A: Barry Marshall”. Nature
CHARISIUS, H. (2014): “When Scientists Experimental en Themselves: H. pylori and Ulcers”. Scientific American
MARSHALL, G.V. (2006): “Biographical”. The Nobel Prize
SWAN, N. (2008): “Professor Barry Marshall, gastroenterologist”. Australian Academy of Science
WEINTRAUB, P. (2010): “The Doutor Who Drank Infectious Broth, Gave Himself an Ulcer, and Solved a Medical Mystery”. Discover
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
