Debate social sobre a PVC

1997/03/01 Urkizu, Urtzi Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Materialak
• Ekologia

O poli (cloruro de vinilo) (PVC) é un plástico moi utilizado. Utilízase principalmente na construción paira realizar marcos de xanelas, tubaxes, muros, persianas e recubrimientos de cables. Tamén se utiliza paira produtos sanitarios (luvas, botellas...), xoguetes, embalaxes e vasos. En produción, o 43% dos seus compoñentes son petróleo, mentres que a outra parte é acedo clorhídrico. E o punto de partida dos principais debates é: Este cloro que se utiliza é nocivo? A produción, o uso e o fin do material (incineración, reciclado) son adecuados? É contaminante a PVC?

Atopamos dúas opinións contrapostas ante estas preguntas, una da industria e outra dos grupos ecoloxistas.

Una industria aparentemente tranquila

José María Salga, portavoz do grupo de PVC de ANAIP-Confederación Española de Empresarios de Plásticos, acudiu recentemente a Donostia paira impartir una conferencia. A Sala, convidada pola Facultade de Química, realizou una intensa defensa do poli (cloruro de vinilo). “Os 16 estudos máis punteiros realizados nos dous últimos anos chegaron ás mesmas conclusións: A PVC non é contaminante.

En Italia o Dr. Maltoni traballou con 1.200 animais analizando o vidro e a PVC; a investigación levada a cabo en Holanda en xullo de 1995 foi moi fiable; a investigación da incineración levada a cabo pola American Society confirmou que a PVC non é nocivo; en Suecia, debido ás presións que se produciron, en 1995 prohibiuse, pero este ano, o Parlamento levantou a prohibición de produción de MECMA. Todos os estudos indican que a PVC non é contaminante. Non hai, por tanto, motivos paira angustiar”.

A Sala considera que a PVC é moi duradeiro, non inflamable, polivalente, 100% reciclable, apto paira a elaboración de numerosos produtos e sen causar danos. Di que a PVC trouxo á sociedade numerosas vantaxes porque ofrece boas condicións desde un punto de vista loxístico. A PVC é o plástico máis producido en Europa. Sábese que Alemaña ten un gran respecto ao medio ambiente e é o primeiro consumidor de Europa. Séguenlle Italia e Francia.

Segundo a industria, só en Suíza prohíbese o uso de envases de PVC, pero debido a que teñen plantas de incineración moi obsoletas, isto é debido ás grandes dificultades de reciclaxe e non porque a PVC sexa contaminante. A Sala di estar a favor do medio ambiente e alegraríase moito si fixésense máis investigacións científicas de alto nivel.

Á hora de analizar o valor total de calquera material hai que ver o seu ciclo de vida, é moi importante analizar como e con que consecuencias realízase a extracción de materias primas, o transporte, a fabricación, o uso, a transformación, a desaparición e a reciclaxe. Desde ANAIPE afírmase que a PVC está a un nivel relativamente bo, pero aínda non se dispón de datos completos.

Boicot de grupos ecoloxistas

Greenpeace afirma que a PVC é contaminante. Este grupo ecoloxista ha alertado do perigo do poli (cloruro de vinilo) e realizou campañas contra este tipo de plásticos. Outros grupos (Eki, Ezker Batua-Berdeak...) tamén se mostraron en contra do plástico.

Din os ecoloxistas que ten un ciclo de vida moi malo, que produce dioxinas e ftalatos. O aspecto deste plástico é limpo e hixiénico, pero segundo Greenpeace “é un cóctel de produtos tóxicos que a industria química introduce nos nosos fogares”. De principio a fin, desde a produción até a eliminación, na transformación ou no uso, a organización ecoloxista afirma que a PVC ameaza o medio ambiente e a nosa saúde: “A PVC fabrícase con cloro e este gas é moi tóxico. Ao mesturar o cloro con sustancias orgánicas fórmanse compostos organoclorados.

A produción de PVC produce miles de toneladas de sustancias organocloradas tóxicas que ven seriamente afectadas pola súa deposición na atmosfera ou a súa vertedura a ríos e mares. Dioxinas, ftalataos e outros compostos danan a saúde dos habitantes da contorna e envenenan o medio ambiente. O transporte de poli (cloruro de vinilo) é tamén moi perigoso, xa que en caso de incendio a PVC emite acedo clorhídrico e dioxinas. Cando os residuos de PVC quéimanse nas incineradoras atopámonos co mesmo problema”.

Este plástico é o máis utilizado na construción debido ao seu baixo custo. Pero Greenpeace considera que estes prezos non inclúen o impacto ambiental da PVC. Como alternativa propoñen outros materiais. Os ecoloxistas coinciden na necesidade de utilizar produtos locais máis naturais utilizando a imaxinación e o deseño.

Nalgúns países europeos os verdes conseguiron reducir o uso de PVC. Con todo, a Unión Europea aínda non adoptou medidas legais contra este plástico. Segundo datos de Greenpeace, máis de 300 cidades de Alemaña, Dinamarca, Luxemburgo, Suecia e Holanda están a reducir o seu uso. As principais empresas dedicadas ao envasado de auga, como Evian, Perrier e Vittel, están a rexeitar a PVC.

Reciclaxe

XX. A finais do século XX a reciclaxe é un tema punteiro a todos os niveis. Díxose que a PVC é difícil e caro de reciclar. Con todo, os responsables de ANAIPE consideran que a PVC é 100% reciclable e o proceso é barato e sinxelo. Convértese en po branco, utilizando diferentes formulaciones paira cada produto.

José María Salga, portavoz do grupo de PVC de ANREF (Confederación Española de Empresarios de Plásticos), acudiu recentemente a Donostia paira impartir una conferencia. A Sala, convidada pola Facultade de Química, realizou una intensa defensa do poli (cloruro de vinilo).

En canto ao plástico hai que ter en conta que utilizamos moitos envases a diario. O papel e o vidro teñen máis tradición na reciclaxe, pero parece que o PVC se está reciclando cada vez máis. O material reciclado permite elaborar xerseis, bolsas, botellas, recubrimientos de cables, adoites de zapatos, mobles e outros produtos. A empresa guipuscoana BERZIK, con todo, considera complicado a reciclaxe deste plástico. Triturar, limpar e centrifugar a PVC e dispor dun micronizador de pulverización. Ademais, necesita una planta de reciclaxe independente, xa que non é compatible con outros plásticos.

Na Unión Europea aprobouse en decembro de 1994 una norma que non exclúe materiais. O financiamento recaeu en cada un dos Estados, pero fixáronse obxectivos paira un prazo de cinco anos, que van desde a recollida en peso do 50-65% dos plásticos, até a reciclaxe do 25-45% e a recuperación de polo menos o 15% dos materiais. En España recíclase o 6% dos materiais e espérase alcanzar o 15% en cinco anos. Paira iso, en breve utilizarase o sistema de punto verde que xa se está utilizando en Francia: si o envase custa 30 pesetas, véndese a 31 pesetas, que se entregará á empresa encargada da reciclaxe, que xestionará a reciclaxe, pero que será a encargada da recollida dos residuos. Todo iso requirirá a aprobación dun proxecto de lei.

Que hai en Euskal Herria?

En Hego Euskal Herria existen dúas empresas produtoras de PVC: Compañía Española de Petróleos de Barakaldo e Elf Atochem de Hernani. Pero os residuos deste plástico non se reciclan aquí, envíanse a Barcelona paira a súa reciclaxe.

En Gipuzkoa púxose en marcha un sistema de reciclaxe de plásticos paira adiantarse á lexislación española. En Pamplona tamén se empezou a mover e colocouse o terceiro colector nalgunhas zonas. Pero no resto de países o plástico non se recicla.

En outubro de 1996 Greenpeace entrega una lista de cidades europeas sen PVC. Cada Concello ten as súas propias normas pero una resolución xeral ten un obxectivo concreto: prohibir o uso de PVC na construción, nos equipos de oficina, nos envases e embalaxes.

Cos residuos da Mancomunidade de Sasieta (Beasain, Ordizia, Lazkao e Olabarria) traballan dúas empresas. Por unha banda, a empresa BERZIK, creada por SAIOLAN, recolle os materiais (a través do 5º colector), distribúeos e clasifícaos. Doutra banda, a empresa REMAPLAST recicla plásticos.

Pero o xerente desta última, José Manuel Fernández, afirma que non reciclan a PVC porque é incompatible con outros plásticos. Na actualidade, Gipuzkoa non dispón de residuos suficientes paira construír una única planta de reciclaxe de PVC, polo que se envía a Barcelona. O xerente de REMAPLAST cre que a PVC, especialmente nos envases, irá desaparecendo. “O mercado cada vez admite menos poli (cloruro de vinilo). O plástico do futuro é o poli(etilen tereftalato), o PET: 100% reciclable, non produce toxinas e é boa paira a incineración”. Cada semana chegan á fábrica tres toneladas de residuos que reciclan o 75%.

Félix Ezkurra, da empresa BERZIK, afirma que o PET e o polietileno son máis rendibles que a PVC. “A PVC ten un ciclo de vida peor e una vez finalizado o proceso non achega diñeiro”. Con todo, parece que a reciclaxe doutros plásticos ten futuro en Euskal Herria. Paira os últimos meses deste ano instalaranse en Donostia entre 200 e 300 colectores de tres metros cúbicos. Así, estímase que paira o ano 2001 Gipuzkoa recibirá o 17% dos envases de plástico. É de esperar que noutras provincias póñanse en marcha sistemas similares.