}

Os fungos desprenden cheiro a fungos paira deter a germinación das esporas

2011/05/15 Lakar Iraizoz, Oihane - Elhuyar Zientzia

Un estudo realizado na UPV revela que este cheiro que nós consideramos un pomba de fungos é en realidade una sustancia que os fungos desprenden paira regular o seu crecemento.
Realizáronse estudos sobre o cheiro a fungos co fungo Aspergilus nidulans (Foto: Plasmidmap).

Algúns cheiros son característicos de determinados medios ou situacións como o cheiro a tormenta, o cheiro a herba recentemente cortada... Uno deles é tamén o cheiro a fungos. No outono é o cheiro que máis lles gusta aos recolectores de fungos, xa que saben que na zona hai cogomelos que emiten ese cheiro. Con todo, os fungos non verten ao ser humano, senón que buscan comunicarse entre si. Na Universidade do País Vasco atopáronse as relacións que se comunican a través do cheiro a fungos e publicouse na revista Fungal Biology.

En concreto, un grupo de investigadores da Facultade de Ciencias Químicas estivo investigando. Con todo, non se analizaron os fungos que producen cogomelos comestibles, senón un fungo amplamente utilizado en temas científicos: Aspergilus nidulans . Pois ben, os investigadores demostraron que os compostos xeradores de cheiro axudan a regular o crecemento dos fungos.

Aínda que cada fungo emite una combinación de compostos que lle confire o seu cheiro característico (é como a pegada dactilar, una característica particular de cada un), moitos destes compostos atópanse en todos os fungos. Uno deles é o alcol denominado 1-okten-3-ol, un composto analizado polos investigadores da UPV. Durante a investigación comprobaron que as esporas asexuales dos fungos Aspergillus nidulans son as responsables da emisión deste alcol e que este evita a germinación das esporas cando se acumula á súa ao redor.

No outono, o cheiro a fungos nótase máis ao axitar as manchas de hojarasca (Foto: Kevin Connors).

Pódese dicir, por tanto, que a función do alcol é comunicar a densidade de esporas presentes nun determinado medio. En definitiva, se cada espora emite una determinada cantidade de alcol, o maior cheiro deste alcol significa que hai moita espora ao redor. A presenza de moitas esporas non beneficia a cada una delas. De feito, se todas as esporas brotan xuntas terían moi pouco espazo paira crecer e terían que competir con outras esporas do seu mesma especie paira obter alimentos. Por tanto, a última función do alcol sería a de brotar as esporas só cando están suficientemente afastadas. Os investigadores vírono: si por calquera motivo as esporas dispérsanse, o alcol desaparece e as esporas germinan.

Respondendo ante as crises da contorna

Ao germinar as esporas, os fungos forman complicadas redes celulares. Aínda que as partes máis coñecidas dos fungos son os cogomelos, estas só se desenvolven durante a época de reprodución; no resto, as células forman redes filamentosas. Cando chega o momento da reprodución, destas redes salguen os corpos que van dar esporas, como os cogomelos. As esporas poden ser tanto sexuais como asexuales. As esporas xeradas pola reprodución asexual son as mesmas que as do fungo orixinal e a súa principal función é a proliferación e dispersión do fungo o máis axiña posible. Na reprodución sexual, pola súa banda, comparten información xenética con outro fungo e as redes celulares que se forman a partir das esporas son diferentes ao fungo orixinal. Os fungos recorren á reprodución sexual cando cambian as condicións do medio paira aumentar as súas posibilidades de adaptación ás novas condicións.

Asociamos o cheiro a fungos con cogomelos que producen esporas sexuais nos cogomelos (Foto: Photoxpress).

Paira saber se as redes de fungos deben seguir crecendo, si é hora de reproducirse, si é conveniente que as esporas germinen e, en xeral, en que fase do ciclo de vida deben entrar, os fungos válense dos sinais da zona. Os sinais poden ser estímulos da contorna ou emitidos por eles. Por exemplo, os científicos sabían que sacar a rede celular á superficie terrestre e pola en contacto coa atmosfera é una quinada de gran forza paira crear esporas asexuales. Estas esporas se fecundan despois cando as condicións de crecemento son adecuadas. Con todo, investigadores da UPV/EHU descubriron que as conidias tamén emiten sinais que interrompen a germinación cando se acumulan moitas esporas. Deste xeito, garanten una colonización efectiva do chan.

Ademais de atopar o efecto regulador do alcol 1-octen-3-ol, os investigadores demostraron que un composto asociado (3-octanona) inhibe o crecemento do propio fungo se se coloniza de forma esaxerada un medio e impulsa a produción de esporas. Este segundo mecanismo indica que a linguaxe dos compostos volátiles é significativamente máis rico e complexo do esperado. Segundo os propios investigadores, "a próxima vez que notemos que imos no bosque cheiro a fungos, saberemos que o que estamos a cheirar forma parte dunha conversación".


Publicado en Ortzadar