Xornalistas con delantal branco

2010/03/01 Arakistain Aizpiri, Lorea - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Ikerketa-zentroak
• Bioteknologia
• Azokak, biltzarrak

Durante unha semana, quince xornalistas de toda Europa, vestidos de delantal branco, metémonos/metémosnos no laboratorio e convertémonos/convertémosnos en científicos. Escusa, biotecnoloxía e escenario, o laboratorio BioTalentum de G d ll, Hungría. Traballan con células nai, clonan animais... un escenario que pode xerar debate e, por tanto, atractivo paira os xornalistas.

E o país. Hungría adheriuse á Unión Europea en 2004 e en 2005 o goberno húngaro definiu a estratexia científica, xa que o goberno húngaro aspira a ser o líder europeo en biotecnoloxía paira competir con Asia e Estados Unidos. O campo non é novo neste país; o termo biotecnoloxía foi utilizado por primeira vez por un húngaro en 1919, o enxeñeiro Karoly Ereki. E segue o seu camiño aberto no laboratorio BioTalentum, una das 70 empresas húngaras do mundo da biotecnoloxía.

Ás 9.00 da mañá, chegamos a 15 persoas procedentes de Inglaterra, Holanda, Italia, Bulgaria, Lituania, Chequia, Polonia e outros países. Elixiunos EURAC paira formar parte do programa My Science. Obxectivo único: Formar a profesionais que intervirán no labor de incrementar a comprensión da ciencia por parte dos cidadáns europeos e proporcionar recursos paira o seu desempeño. Os seleccionados teñen dúas características comúns: xornalistas e novos.

Recíbenos o científico Andras Dinneys. É o creador de BioTalentum e coas súas primeiras palabras entendín por que estamos neste laboratorio. Aquí naceu o rato Klonilla, o primeiro animal clonado en Hungría. A continuación veu o coello, Tapsilla. Non é casualidade. Dinneys clonou a Dolly no instituto e volveu ao seu pobo cando lle pareceu que había condicións adecuadas.

Antes de porse o delantal branco, falamos de ética, de como facer o xornalismo e da comunicación da ciencia. A sintonía é total: o coñecemento debe ser compartido. Haberá dificultades. O científico sempre quere que a noticia sexa positiva; o xornalista non necesariamente. E, a miúdo, o límite do xornalista será o de contrastar en 24 horas o resultado do estudo de 20 anos que recibiu mediante nota de prensa. Pero o problema non ten una solución fácil.

Por detrás viñeron as presentacións dos investigadores. Desde casa, algunhas consultas sinxelas na enciclopedia da Ciencia e a Tecnoloxía e algunha que dea máis xogos. Tamén lanzaron algunha frase de carácter titular: "Seguramente estamos a comer animais clonados", ou "estamos a falar de técnicas pouco aceptadas socialmente. Pero Asia e EEUU tamén o están e a competencia está aí. Que temos que facer, esquecernos de todo e despois importalo?"

A continuación os procedementos. Desgraciadamente, en lugar de en directo, coñecemos aos animais a través dun vídeo gravado no laboratorio onde hai un piso máis alto. E eu quedeime con ganas de coñecer a casa dos animais. Demasiado curioso? É posible. Na pantalla vimos ensaiar a operación realizada nun rato antes de ser humano. Anestesia, bisturí... Pensando que podo usar Teknopolis paira o programa de televisión, solicitei vídeo. Pedir é libre… non dar. "Isto non é un show" respóndeme a doutora Ana Claudia Carstea. Teme os activistas. Non cre que a sociedade estea disposta a ver o traballo con animais. Pois ese debería ser o noso traballo, o traballo de calquera xornalista.

Dous días despois de moita información, moitos apuntamentos e outros tantos, estamos preparados paira entrar no laboratorio. Vestidos con delantales e luvas brancas, traballamos en tarefas básicas. Miramos desde o microscopio e "mira, espermatozoides a toda velocidade". Podía ser calquera outra cousa... pero o sexo sempre funciona nos titulares. As pipetas, as centrifugadoras, a importancia da esterilización, o corte do ADN... traballamos en tarefas mecánicas. Con ferramentas aparentemente pequenas pero custosas en diñeiro fanse grandes cousas nos laboratorios.

Xogamos. E todo o que tocamos foi ao lixo. Polo si ou polo non! Pasamos una semana dentro do laboratorio, pero no exterior chegamos a falar dunha cervexa --por que non -, longa e extensa. Os científicos húngaros ensináronnos o seu coñecemento e o seu traballo. Contáronnos todo sen complexos cando non había cámara diante. Ante a cámara, o doutor Szilard Bodo está disposto a falar, pero non a falar da súa vida privada. Non está autorizado, é necesaria una estratexia paira gañar a carreira.

A información é valiosa. E mostrar todas as forzas ao rival, neste caso ao competidor, nunca foi una boa estratexia paira gañar. Razón. Pero, aínda que respectemos a estratexia, como imos contar á xente a carreira que non puidemos dar en directo? Podemos contar o que nos contaron, podemos vestirnos co delantal branco, podemos participar nos programas europeos, pero una vez que a carreira xa finalice, informaremos á xente da carreira. Non sabían que se ía a facer.

Con todo, os investigadores non son os únicos que compiten nas carreiras. Nas redaccións queremos ser tamén os primeiros. Vivir con investigadores que traballan con temas difíciles e complicados foi una boa experiencia. Sería una boa experiencia eliminar o delantal e introducir aos científicos na redacción durante unha semana? Desafío lanzado. Que o tome quen queira.