A incineración non achega ningunha garantía
1995/09/01 Zabala, Joserra Iturria: Elhuyar aldizkaria
Elhuyar: A Plataforma Erreka está a realizar una gran labor para que non se fomente a incineración na eliminación de residuos domésticos. En que se basea esta actitude?
Bobi Galdos: En gran medida, si a nosa actitude é crítica, pode dicirse que a situación que padecemos hoxe en día é consecuencia da lamentable situación. É una consecuencia directa do deixamento que se está producindo en todo o País Vasco. Os vertedoiros están a encherse e as institucións públicas han atopado un grave problema. Que facer co lixo?
Aínda que a xente pensa o contrario, esta pregunta é bastante nova entre nós. E é que o fenómeno dos envases que se tiran ao lixo despois do seu uso é bastante novo, porque en poucos anos fomos capaces de asimilalos como sempre. De feito, o problema dos vertedoiros xurdiu desde fai 50 anos. O problema máis grave xurdiu en Alemaña e EEUU, onde levaron a cabo por primeira vez as incineradoras.
Elhuyar: Resumindo, que é a incineración?
Bobi Galdos: É dicir, queimar os residuos que xeramos nos fogares. Dito así, non parece que sexa una mala idea, xa que é evidente que ao queimar redúcese o volume de residuos. Ao mesmo tempo, o proceso de incineración xera enerxía e ademais ampliouse a posibilidade de que as cinzas de plántalas incineradoras fosen reutilizadas. Sen dúbida, a incineración parecía o mellor sistema paira previr o problema dos residuos sólidos urbanos. Con todo, pronto se observou que isto non era así, xa que non se podían utilizar as cinzas e o problema da súa toxicidade ampliouse.
Ademais, confírmase que as emisións xeradas pola incineradora son contaminantes. Este problema é máis preocupante porque non sabemos como aparecen estes elementos contaminantes, porque non dominamos os mecanismos de xeración. Con todo, está demostrado que moitos problemas de saúde teñen a súa orixe en abortos, defectos congénitos ou en certos tipos de cancro. Por exemplo, nalgúns lugares de Alemaña, as nais aconsellaron que os recentemente nacidos non dean o peito durante máis de catro meses, xa que os elementos tóxicos resultantes da incineración acumúlanse en tecidos grasos.
Elhuyar: Están definidos os elementos tóxicos mencionados anteriormente?
Bobi Galdos: A enumeración exhaustiva de todos os elementos causantes da contaminación non é fácil xa que as emisións son moi variadas. Os máis comúns son CO 2 , óxidos de xofre, ácido clorhídrico, óxidos de nitróxeno. Con todo, os hidrocarburos son os que presentan un nivel de risco máis alto. Só se coñece en torno ao 10% dos casos, cun mínimo de 75 tipos de furanos e 135 dioxinas, que poden combinarse até cinco mil formas diferentes, dando lugar a produtos moitas veces non clasificados.
Elhuyar: Antes dixeches que o problema das cinzas é moi grave...
Bobi Galdos: Así é, aínda que até agora díxose pouco respecto diso. En Iparralde hai pouco xurdiu una forte polémica respecto diso. Paira moitos, a incineración ten un “mérito” enorme, xa que xera moitos elementos dos residuos domésticos máis comúns. Con todo, non se ten en conta que estes elementos poden ser moi tóxicos. O tratamento das cinzas non se levou a cabo até a data con mecanismos especiais, pero se demostrou que son necesarios depósitos de alto nivel de seguridade.
Elhuyar: Cal é a situación que se está impondo neste momento en todo o mundo?
Bobi Galdos: En xeral, pódese afirmar que a actitude favorable ás incineradoras é cada vez menor e que niso foi importante o papel dos grupos ecoloxistas. Nos EEUU, por exemplo, desde o ano 1985 rexeitáronse 137 proxectos, máis da metade do que se pretendía crear. Por citar algúns exemplos, 35 proxectos realizados paira California só se puxeron en marcha en Nova Jersey, de 22 a 5. Pódese dicir que a situación europea é contraria á incineración, xa que as accións de protesta levadas a cabo en países como Alemaña, Bélxica ou Holanda deron lugar a unha mala prensa.
Ademais, cabe destacar a nova iniciativa dos grupos ecoloxistas, é dicir, a creación dun retroceso ou moratoria até o ano 2000.
Elhuyar: É imposible dominar as cinzas e a contaminación?
Bobi Galdos: De momento non. Non existe ningunha tecnoloxía nin técnica a nivel estatal paira levar a cabo este control. Na planta de Barcelona, por exemplo, os técnicos son alemáns, o que impide o control diario. En calquera caso, o control da técnica ou contaminación non é o único problema.
A montaxe das incineradoras é extremadamente caro e con todo non resolve o problema dos residuos urbanos. Ademais, o uso de incineradoras condiciona a reciclaxe. Os intereses económicos están implicados e é difícil atopar un equilibrio entre ambas as filosofías. A saúde da poboación non é un criterio que se ten en conta e ademais, quen pode pór prezo ao cancro?
Elhuyar: Como vedes a situación de Euskal Herria nos últimos anos?
Bobi Galdos: Estamos moi preocupados por iso. Por unha banda, a situación que se está dando en Iparralde. As cinzas tóxicas acumúlanse incontroladamente na zona de Baiona, situación que será difícil de resolver. Doutra banda, en Hegoalde os proxectos de Gipuzkoa e Bizkaia están xa moi avanzados. O máis grave é o de Bizkaia, que quere pór en marcha una planta de combustión de todo tipo de residuos urbanos. Creemos que iso sería una burrada e non é só a nosa opinión. A propia empresa alemá que ía executar o proxecto xa retrocedeu.
Elhuyar: E ante todo isto, cal é a alternativa que ofrecen os grupos ecoloxistas?
Bobi Galdos: Alguén dirá a lema de sempre e así é. Hai que reducir os residuos, afacer á nosa sociedade a xerar menos lixo. Ademais, débese fomentar a reutilización e a reciclaxe. A incineración é un sistema que se opón a estas formulacións e hai que ter en conta que a Unión Europea quere fomentar a reutilización dos residuos. Non podemos ir en contra do camiño que tomou a maioría.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
