}

Artikuluak

Norteko Ferrokarrilla (2024-03-22)

Norteko Ferrokarrilla

2024/03/25 XXVIII.denboraldiaren 29. saioa: 100.000 urteko neandertalak Bizkaian, Zientzia Azoka Noafarroako topaketa eta Eden proiektua
Norteko Ferrokarrilla - Ehun mila urteko neandertalak Bizkaian

Norteko Ferrokarrilla

2024/03/25 Dimako Axlor aztarnategian 100.000 urte dituzten bi hortz fosilak topatu dituzte, eta 80.000 urte dituen …
Norteko Ferrokarrilla - Txipiroiaren tinta, milioika urtetan

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/15 Txipiroiaren tintarekin idatz daiteke. Eta marraztu. Melanina pigmentua du kontzentrazio handietan, eta horri esker kolore …
Norteko Ferrokarrilla (2024-01-12)

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/15 XXVIII. denboraldiaren 19. saioa: Glutenak eragindako hanturaren kontrako borroka eta txipiroiaren tinta.
#18 UHIN ULTRAMOREAK: Gure diseinu-akatsak

Uhin ultramoreak

2023/07/05 Nolatan daude hain agerian gizonen genitalak, horren zaurgarriak izanda? Zergatik dira hain mingarriak erditzeak emakumeontzat? …
Norteko Ferrokarrilla - Beste titanosauro bat diruak eramanda

Norteko Ferrokarrilla

2023/04/24 Tiranosauro baten hezurdura erosi du enkantean erosle pribatu batek Zurich-en. Berez, 293 hezur dira, hainbat …
Norteko Ferrokarrilla - La Grotte de Mandrin-eko geziak

Norteko Ferrokarrilla

2023/02/27 Europan Homo sapiens-aren aztarna zaharrenak Frantziako mediterraneoan daude, la Grotte de Mandrin kobazuloan. Orain aztertu …
Norteko Ferrokarrilla (2022-04-15)

Norteko Ferrokarrilla

2022/04/21 XXVI. denboraldiaren 32. saioa: koronabirusa sistema immunologikoan eta Neandetalak Aranbaltzan.
Norteko Ferrokarrilla - Neandertalak Aranbaltzan

Norteko Ferrokarrilla

2022/04/21 Joseba Rios arkeologoarekin hitz egin dugu. Aranbaltza aztarnategiaren zuzendaria da, neandertalen hainbat egonaldiak izan dituen …
Norteko Ferrokarrilla/2022-03-11/Eboluzioa: Alizia eta erregina gorriaren hipotesia

Norteko Ferrokarrilla

2022/03/14 “Alizia ispiluan barrena eta han aurkitu zuena” liburuan, solasaldi surrealista asko daude. Hala ere, horietako …
Norteko Ferrokarrilla - Indigenak eta Amerikako kolonizazioaren ikerketa

Norteko Ferrokarrilla

2022/02/21 Zaila da Amerikako lehen kolonizazioa ikertzea, baina argi dago ikerketa horretan parte hartu behar dutela …
Norteko Ferrokarrilla (2022-01-21)

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/25 XXVI. denboraldiaren 20. saioa: supernoba bat zuzenean, neutrinoak DIPCn eta marrazo fosilen mundua.
Norteko Ferrokarrilla - Marrazo fosilen mundua

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/25 Marrazoen eboluzioa fosilen bitartez aztertzen dute paleontologoek. 400 milioi urte baino gehiagoko historia da. Baina …
Norteko Ferrokarrilla - Mamutak berpiztea, gogoeta bat

Norteko Ferrokarrilla

2021/10/25 Ustez, teknologiak laster emango du aukera mamutak eta desagertutako beste espezie batzuk berpizteko, manipulazio genetikoa …
Norteko Ferrokarrilla - Homo sapiens zaharrenak ere, neandertalekin nahastuta

Norteko Ferrokarrilla

2021/04/12 Europan aurkitu diren Homo sapiens-en hezur fosil zaharrenen DNA aztertu da, duela 45.000 urtekoena. Eta …
Norteko Ferrokarrilla - Zer da meme bat?

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/19 Zer da meme bat? Eta kalean dabilen ideiari helduta, esan daiteke meme bat dela internetez …
Norteko Ferrokarrilla - Zuhaitz fosil zaharrenak

Norteko Ferrokarrilla

2019/12/29 New York estatuan topatu dituzte orain arteko zuhaitz fosil zaharrenak. Fosil horiek eboluzioari buruzko informazioa …
Denisovatik kanpoko lehen denisovarra

Quark

2019/05/15 Tibeteko lautadan 3.280 metroko garaiaeran topatutako masailezur bat Denisova haitzulotik kanpo topatutako lehen denisovarra dela …
Lehoia ez den lehoi erraldoi fosila

Norteko Ferrokarrilla

2019/04/30 Nairobiko Museo Nazionalean, fosil askoren artean, "lehoi" erraldoi baten barailezur fosil bat topatu dute gordeta. …
Behe Paleolitoko gizakiak Praileaitzen

Quark

2019/03/05 Duela 200.000 urte inguru Praileaitz I kobazuloan (Deba, Gipuzkoa) gizakiak egon zirela erakusten duten aztarnak …
Primateekin oihanean

Norteko Ferrokarrilla

2019/02/15 Norberto Asensio psikologoak urteak eman ditu primateen etologia ikertzen. Mexikon, Costa Rican eta Thailandian tximino …
Sirenioen arbasoak

Norteko Ferrokarrilla

2018/05/21 Duela 42 milioi urte, manatien eta dudongoen arbaso bat bizi zen Europan. Haren fosilak aurkitu …
Bigarren kromosoma

Norteko Ferrokarrilla

2018/05/07 Eboluzioan gure gertueneko espeziea da txinpantzea. Berak eta primate guztiek 24 kromosoma dituzte genoman, baina …
Neandertalak eta gizaki modernoak eremu kantauriarrean

Quark

2018/05/02 Eremu kantauriarrean bizi izan ziren azken neandertalen eta lehen Homo sapiens-en garaia ikertu dute eta ondorio …
Tiranosauroaren zientzia

Norteko Ferrokarrilla

2018/04/10 Denok dugu buruan tiranosauroen irudia, gehienok Parke Jurasikoa pelikulak lagunduta. Baina nolakoa zen benetan tiranosauroa? …
Iberiar penintsulako Neolito ondorengo migrazioak

Quark

2018/03/20 Iberiar penintsulako historiaurreko 4.000 urteko tartean izandako migrazioak eta dieta aztertu dituzte, datu arkeologiko, genetikoak …
Afrikatik kanpo aurkitu diren gizaki modernoen arrasto zaharrenak

Quark

2018/02/06 Ekialde Hurbilean aurkitutako giza aztarna berri batzuek agerian jarri dute gizaki modernoak uste zena baino …
Arrautzen formak azalduta

Norteko Ferrokarrilla

2017/07/03 Zergatik daude hainbeste arrautz ezberin hegaztien artean? Batzuk esferikoak dira, beste batzuk puntadunak. Science aldizkariko …
Homo sapiens zaharrenak Marokon

Quark

2017/06/20 300.000 urteko Homo sapiens-en fosilak aurkitu dituzte Marokon. Gure espeziearen jatorria atzeratu eta lekualdatu dute fosil …
Gizakien lehen arbasoak Europan sortu ziren

Quark

2017/06/06 Duela 7,2 milioi urte Balkanetan bizi zen hominino baten fosilak aztertuta, ondorioztatu dute, batetik, eboluzioaren zuhaitzean uste …
Biomimetika kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2017/05/16 EHUko Unai Alvarez fisikariak biomimetika kuantikoari buruzko tesia egin du. Biziaren hainbat ezaugarri, hautespen naturala, …
Aritza Villaluenga arkeozoologoa

Norteko Ferrokarrilla

2017/04/20 Leizetako hartzetan aditua da. EHUn zegoela, doktoretza-tesian, Lezetxiki aztarnategia sakon ikertu zuen eta gero Alemanian …
Dinosauroen eboluzioaren hipotesi berria

Quark

2017/03/29 Dinosauroen zuhaitz filogenetikoa berregituratu behar litzakeela proposatu dute Cambridgeko Unibertsitateko eta Londresko Historia Naturalaren Museoko …
Biziaren arrasto zaharrenetakoak aurkitu dituzte iturri hidrotermal izandako arroketan

Quark

2017/03/16 Gutxienez 3.770 milioi urteko mikroorganismoen arrasto fosilak aurkitu dituzte, itsas hondoko iturri hidrotermal izandako arroketan. …
Landare haragijaleen eboluzioa

Norteko Ferrokarrilla

2017/02/13 Eboluzio konbergentearen adibide dira landare haragijaleak: behin baino gehiagotan eboluzionatu dute eta kasu guztietan funtzionalitate …
Teknopolis El Castillo kobazuloan

Norteko Ferrokarrilla

2016/11/07 Europako margo zaharrenetako batzuk ditu, duela 40.000 urte ingurukoak. Teknopolis saioan El Castillo kobazuloa ikertzen …
Bisontearen leinua genetan eta margoetan

Norteko Ferrokarrilla

2016/10/27 Bisonte europarra hibrido bat da, estepako bisontearena eta uroarena. Hori jakiteko, DNA aztertzeaz gain, kobazuloetako …
Baiztatu dute Paleolitoan gizaki modernoa Afrikara itzuli zela

Quark

2016/05/26 Errumaniako Pestera Murieii kobazuloan aurkitutako 35.000 urteko emakume baten hezurrak jaso, eta hortzetako DNA aztertu …
Emakumeen pelbisa zabaldu eta estutu

Quark

2016/05/05 Emakumeei pelbisa zabaldu egiten zaie, ugalkortasun handieneko garaian, erditzea errazteko; eta, gero, berriz, estutu egiten …
Sexu bidezko gaixotasunak, monogamiaren oinarrian

2016/04/18 Ikuspuntu ebolutibotik, monogamiarako joera ez da azaltzen erraza. Orain, Waterlooko Unibertsitateak (Kanada) oinarrian sexu bidezko …
Homo floresiensis, noizkoa?

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/04 Homo floresiensisen fosilen datazio berriak eta zehatzagoak aurkeztu dituzte aste honetan. Datazio berriaren arabera, uste …
Osinen Hezurreko homininoak neandertalen lerroan

Quark

2016/03/23 Hezurren Osineko fosilen DNA nuklearra aztertuta, ondorioztatu dute duela 430.000 urteko gizaki haiek ahaidetasun handiagoa …
Zein da eboluzioaren aita?

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/15 Otsailak 12 zientziaren historiaren pertsonai handi baten eguna da, egun horretan jaio baitzen. Eboluzioaren aitatzat …
Dinosauroak hegan eboluzioan zehar

Norteko Ferrokarrilla

2015/11/30 Hegaztiak dinosauro batzuetatik datoz. Eboluzioan zehar, obiraptoridoak lumak garatu zituzten, eta hegazti bilakatu ziren. Gero …
Homo sapiensa eta kilogramoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/10/18 Aste honetako bi albiste ekarri ditugu. Bata, Txinan aurkitu dituzten Homo sapiens-en hortz batzuen ikerketa, …
Atapuerca, lehen nekazariak eta euskaldunak

Norteko Ferrokarrilla

2015/09/15 Atapuercako aztarnategia batean, El Portalón de la Cueva Mayor izenekoan, lehen nekazarien garaiko giza hezurrak …
Ongietorri, Brontosauro

Norteko Ferrokarrilla

2015/04/13 Brontosauroaren benetako izena Apatosauroa izan da orain arte. Dinosauroen Fosilen Gerran asmatu zituzten bi izenak, …
Danbolinzulo eta Erlaitz kobazuloetako altxorrak

Norteko Ferrokarrilla

2015/03/09 Zestoan aztarnategi asko dago. Kobazulo asko. Eta margo eta grabatu asko kobazulo haietan. Danbolinzulo eta …
Homo zahar baten barailezurra

Norteko Ferrokarrilla

2015/03/09 Australophitecusa eta homoen arteko trantsizioa nola gertatu zen ez dago argi. Ezta zenbateraino trantsizioa zen …
Neokortexa handitzeko tresna genetikoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/03/01 Neokortexa handitzeko prozesuan parte hartzen duen gene bat identifikatu dute. Hominido batzuk badugu gene hori, …
Homo floresiensis, 10 urte

Norteko Ferrokarrilla

2014/10/27 Duela 10 urte argitaratu zuten aurkikuntza harrigarri bat: tamaina txikiko hominido baten hezurrak aurkitu zituzten …
Duela 42.000 urte

Norteko Ferrokarrilla

2014/05/04 42.000 urte atzerantz joan gara. Nolakoa zen garai hartan Iberiar Penintsulan bizi zen gizakia? Cromagnona …
Kazetariak eta zientzia

Norteko Ferrokarrilla

2014/04/28 CAF-Elhuyar sariketan bi kazetarik irabazi dute: GORKA ZABALETAk saria eskuratu du kazetaritza-lanen atalean, eta AMAIA …
Bizarra eboluzioan

Norteko Ferrokarrilla

2014/04/22 Bizarra izateak abantaila ebolutiboa izan dezake gizakiarentzat; Sydneyko biologo batzuek abantaila hori aztertu dute, eta …
Bale zaharren kanta

Norteko Ferrokarrilla

2014/03/24 Baleek kanta egiten dute, baina zertarako? Bada, komunikatzeko kantatzen dute, baina batzuek ez horretarako bakarrik. …
Idoia Goikoetxea eta ume neandertala

Norteko Ferrokarrilla

2013/12/16 Idoia Goikoetxea biologoak, garai batean Atapuercako ikertzailea, ume neandertalen hazkuntza ikertu du tesian: zenbat energia …
Zergatik galdu genuen zakil-hezurra?

Norteko Ferrokarrilla

2013/10/27 Gizonek ez dute hezurrik zakilean, sexu harremanetan azkar-azkar tente jartzeko. Sistema hidraulikoa erabiltzen dute. Baina …
Hartz baten garezurra

Norteko Ferrokarrilla

2012/06/06 Lezetxiki aztarnategiko fosil bati egin diogu jarraipena: 2007an, EHUko arkeologoek leize-hartz baten garezurra aurkitu zuten, …
Makako bat Lezetxikin - Aritza Villaluenga

Norteko Ferrokarrilla

2011/05/03 Makako baten matrail-hezurra azaldu da Arrasateko Lezetxiki kobazuloan. Lehen aldiz jaso dute arkeologoek horrelako fosil …
ZAZPI zenbakia

Norteko Ferrokarrilla

2011/04/19 Zu zein zara, biologoen zazpi hitz erabilita.
Xabier Martin

Norteko Ferrokarrilla

2011/03/29 CAF-Elhuyar 2010 sariduna, kazetaritza-lanen atalean
Ornodunak liburua - Joxerra Aihartza

Norteko Ferrokarrilla

2010/09/28 UEUk argitaratu berri du ornodunei buruzko liburu handi eta interesgarri bat: Ornodunak. Anatomia, eboluzioa eta …
Ikusmenaren eboluzioa

Norteko Ferrokarrilla

2009/05/05 Bizirik dauden animalietan azter daiteke ikusmenaren eboluzioa.
Darwin eta mikroorganismoak - Iñigo Azua

Norteko Ferrokarrilla

2009/02/10 Eboluzioan, topikoetan topikoena da gizakia tximinotik datorrela. Egia esan, etorri baino, tximinoak gara. Baina atzerago …
More than Human

Norteko Ferrokarrilla

2008/11/11 Theodore Sturgeon idazlearen eleberria.
Aldaietako aztarnategiaren historia berregiten

Norteko Ferrokarrilla

2008/04/16 Euskal ikerketaren txokoan, denboran atzera egingo dugu, antzinako DNA aztertzeko. EHUko ikertzaile-talde bat Aldaietako aztarnategiaren …

Bideoak

Elhuyar aldizkaria

Gure proiektuak