}

Artikuluak

Norteko Ferrokarrilla - Kuantikaren ohiko matematikak bi dira, ez bakarra

Norteko Ferrokarrilla

2024/03/18 XX. mendean, kuantika esploratu ahala, matematika bat garatu behar izan zuten kalkulu berritzaileak egiteko. Baina …
Norteko Ferrokarrilla - Donna Strickland, fisikako Nobel sariduna gurekin

Norteko Ferrokarrilla

2024/02/09 Donna Strickland fisikako Nobel saria irabazi duen hirugarren emakumearekin izan gara. Donostiara etorri zen, eta …
Norteko Ferrokarrilla (2024-02-09)

Norteko Ferrokarrilla

2024/02/09 XXVIII. denboraldiaren 32. saioa: Donna Strickland Nobel sariduna eta emakumeak zientzian.
Norteko Ferrokarrilla - Muoien azeleragailu bat?

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/22 Fisikari amerikar batzuen proposamena da muoien azeleragailu bat egitea. Oso bizitza laburra duten partikula subatomikoak …
Norteko Ferrokarrilla (2024-01-19)

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/22 XXVIII. denboraldiaren 20. saioa: muoien azeleragailua, Linguatec-AI eta ababor eta istribor.
Norteko Ferrokarrilla - Fisikako ikasgaiak: anekdotak

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/09 Bost hilabetez izan nintzen fisiskako irakasle bigarren hezkuntzan, eta Newtonen legeak irakatsi behar izan nituen... …
Norteko Ferrokarrilla - Nola ikasten da kuantika?

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/09 Irakasgai gogorra da. Ikastea ere zaila da. Gaur, Txoni Matxin kimikari eta irakaslearekin izan gara …
Norteko Ferrokarrilla - Mekanikako liburu baten bila

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/09 Kuantika ikasten hasi nintzenean, dibulgazioko liburu baten bila ibili nintzen liburudendaz liburudenda. Ideia orokorra ulertu …
Norteko Ferrokarrilla (2023-12-29)

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/09 XXVIII. denboraldiaren 17. saioa: hezkuntza eta kuantika. 
Norteko Ferrokarrilla - Juan Ignacio Cirac eta konputazio kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/08 Juan Ignacio Cirac fisikaria katalana da, Manresan jaioa, Madrilgo Complutensean ikasitakoa, eta Max Plank institutuan …
Norteko Ferrokarrilla (2023-12-22)

Norteko Ferrokarrilla

2024/01/08 XXVIII. denboraldiaren 16. saioa: Juan Ignacio Cirac eta Elhuyar aldizkaria. 
Onintze Salazar Pérez: Eguraldia aldatu da, ala aldaketa klimatikoagatik da?

Emakume zientzialarien argitan

2023/12/13 Azkenaldian, muturreko fenomeno meteorologiko ugari ikusten dira gure inguruan: uholdeak, lehorteak, galerak... Horrekin batera, aldaketa …
Norteko Ferrokarrilla (2023-11-03)

Norteko Ferrokarrilla

2023/11/06 XXVIII. denboraldiaren 9. saioa: neuronak eta metamaterialak, motor molekularrak eta Zientzia Azoka.
Norteko Ferrokarrilla - Neuronak eta metamaterialak

Norteko Ferrokarrilla

2023/11/06 Neuronen arteko konexioak galtzen direnean oso zailak dira berriz ere lotzeko, baina zientzialari asko ari …
Norteko Ferrokarrilla - Francesca Ferlaino: "Supersolidoak aldi berean likidoak ere ba dira, eta gas fasean daude; eromena da"

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/30 Francesca Ferlaino italiarra elkarrizketatu dugu, Insbruckeko unibertsitateko fisikari bat. Bose-Einsteinen kondentsatuak baino harago joan da …
#08 EHU-EKINEAN: Sara Fernández Uria

EHU-Ekinean

2023/10/27 Sara Fernández Uriaren esanean, "fisikari izateko ez dago jenioa izan beharrik, eta ez da bokazio …
Norteko Ferrokarrilla (2023-10-20)

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/23 XXVIII. denboraldiaren 7. saioa: eguraldiaren iragarpena eta dena ez da erlatiboa. 
Norteko Ferrokarrilla - Dena ez da erlatiboa

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/23 Entzun egiten da Einsteinek esan zuela dena erlatiboa dela. Hori ez da egia. Ez da …
Norteko Ferrokarrilla - Erregolitoa: Ilargi kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/16 Gaur, denboraldiko lehen kolaborazioa izan dugu kuantikaren atalean. Gure satelitea eta mekanika kuantikoa lotu ditugu …
Norteko Ferrokarrilla (2023-10-13)

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/16 XXVIII. denboraldiaren 6. saioa: Ilargia
NortekoFerrokarrilla - Cirac eta Nobel sariak

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/09 Bi gertaera handi aste honetan. Batetik, DIPC zentrokoek antolatu duten Passion for Knowledge jaialdia, tartean Juan Ignacio …
Norteko Ferrokarrilla - Indar nuklear bortitza zehatza

Norteko Ferrokarrilla

2023/10/02 LHC azeleragailuan, Genevan, indar nuklear bortitza zehaztasun handiz neurtu dute. Quarkak elkarri lotuta mantentzen dituen …
Norteko Ferrokarrilla - BCAM eta kaosaren matematika

Norteko Ferrokarrilla

2023/07/04 BCAM zentroan sistema kaotikoen matematika ikertzen da. Artikulu bat argitaratu dute eta Japoniako Hokkaidoko eta …
Norteko Ferrokarrilla - Javi Aizpurua fisikaria, Euskadi ikerketa saria

Norteko Ferrokarrilla

2023/06/27 CFMko Javi Aizpurua Iriazabal fisikaria aurtengo Euskadi Ikerketa sariduna da. Harekin izan gara haren ibilbide …
Norteko Ferrokarrilla (2023-06-23)

Norteko Ferrokarrilla

2023/06/27 XXVII. denboraldiaren 41. saioa: Javi Aizpurua, Euskadi ikerketa saria. 
Norteko Ferrokarrilla - Oinarrizko partikulen sekretu kuantikoak

Norteko Ferrokarrilla

2023/06/12 Fisika kuantikoa da gauza txikien fisika. Elektroiena, protoiena, fotoiena, neutroiena, bai eta oinarrizko partikulena ere. …
Norteko Ferrokarrilla - Korapilatze kuantikoa eta mikroskopioak

Norteko Ferrokarrilla

2023/06/12 Kuantikaren feomeno arraro bat, korapilatze kuantikoa, ingelesezko entanglement, erabil daiteke mikroskopiko optikoen bereizmen ahalmena handitzeko. …
Norteko Ferrokarrilla (2023-06-09)

Norteko Ferrokarrilla

2023/06/12 XXVII. denboraldiaren 39. saioa: korapilatze kuantikoa mikroskopioetan, oinarrizko partikulen sekretu kuantikoak eta ON-zientzia lehiaketa 2023. 
Norteko Ferrokarrilla (2023-05-26)

Norteko Ferrokarrilla

2023/05/29 XXVII. denboraldiaren 37. saioa: elektroiak dantzan argia harrapatzeko eta matematikari baten apologia. 
Norteko Ferrokarrilla - Elektroiak dantzan, argia harrapatzeko

Norteko Ferrokarrilla

2023/05/29 Mattin Urbieta izan da gurekin,  CAF-Elhuyarreko saridunetako bat. Fisikari teorikoa da EHUn, eta haren tesian …
Norteko Ferrokarrilla - Zergatik ez dugun kuantika begi bistan ikusten

Norteko Ferrokarrilla

2023/03/20 Fisika kuantikoak mundu mikroskopikoa gobernatzen badu, zergatik ez dugu begi bistan ikusten? Ideia horrekin egin …
Norteko Ferrokarrilla - Ramanen ondarea

Norteko Ferrokarrilla

2023/03/20 Raman hitza askotan entzuten da zientziaren munduan; eta gutxi, zientziaren mundutik kanpo. Baina zientzialari indiar …
Norteko Ferrokarrilla (2023-03-17)

Norteko Ferrokarrilla

2023/03/20 XXVII. denboraldiaren 27. saioa: Raman, kuantikaren mugetan eta zeroaren historia. 
Norteko Ferrokarrilla - Supereroankostauna giro tenperaturan

Norteko Ferrokarrilla

2023/03/13 Luzetiozko material bat superoalea da giro tenperaturan. Hori bai, presio handitan bakarrik funtzionatzen du oraindik. …
Norteko Ferrokarrilla (2023-03-10)

Norteko Ferrokarrilla

2023/03/13 XXVII. denboraldiaren 26. saioa: supereroankortasuna giro tenperaturan, Hamaika Telebistako azpidatziak eta lehen deia telefono mugikor …
Norteko Ferrokarrilla - Zergatik ez diren zuhaitzak neguan izozten

Norteko Ferrokarrilla

2022/12/27 Oso gutxitan hiltzen dira zuhaitzak hotzarengatik neguan. Eta asko izoztutako inguruetan bizi dira. Horretarako, estrategia …
Norteko Ferrokarrilla - Nukleoak fusionatzeko moduak

Norteko Ferrokarrilla

2022/12/23 Lehen aldiz lortu dute hidrogenozko nukleoak fusionatzea eman behar zaion energia baino energia gehiago sortuta. …
Norteko Ferrokarrilla (2022-12-16)

Norteko Ferrokarrilla

2022/12/23 XXVII. denboraldiaren 14. saioa: nukleoak fusionatu eta Onintze Salazar Perez.
Norteko Ferrokarrilla - Onintze Salazar Perez gurekin

Norteko Ferrokarrilla

2022/12/23 Meteorologo ezaguna ETBn. Berez, Euskalmeteko langilea. Onintze Salazarrek ibilbide profesional luzea dauka. Lehendabizi fisikan eta …
#04 UHIN ULTRAMOREAK: Katu erradioaktiboak

Uhin ultramoreak

2022/12/21 Zentral nuklearrek fisio-energia baliatzen dute, elektrizitatea ekoizteko. Fisio-erreakzioek, baina, energia asko askatzeaz gain, elementu erradioaktiboak …
Ekosfera - Energia neto positiboa, fusioan!

Ekosfera

2022/12/15 Fusio nuklearretik energia eskuratzea posible da; prozesuan inbertitu beharrekoa baino energia gehiago. Estatu Batuetako National …
Norteko Ferrokarrilla (2022-11-25)

Norteko Ferrokarrilla

2022/11/27 XXVII. denboraldiaren 11. saioa: meteorito bat Erresuma Batuan, denboran atzera egin entropiaren bitartez eta aurtengo …
Norteko Ferrokarrilla - Denboran atzera, entropiaren laguntzaz

Norteko Ferrokarrilla

2022/11/27 Entropiari buelta emanez gero, denboran atzera ez zoaz, baina denboran atzera joateko pertzepzioa, bai, izango …
Norteko Ferrokarrilla - Grabitate eraldatua

Norteko Ferrokarrilla

2022/11/15 Newtonen lana hobetu daiteke? Grabitatearen deskribapen matematiko hobea egin daiteke? Hamarkadak dira horrelako ideia bat …
Norteko Ferrokarrilla (2022-09-30)

Norteko Ferrokarrilla

2022/10/01 XXVII. denboraldiaren 3. saioa: kuantikaren lilura eta Teknopolis.
Norteko Ferrokarrilla - Kuantikaren lilura

Norteko Ferrokarrilla

2022/10/01 Kuantikak modernitatearen irudi publikoa dauka. Gizartean, askotan erabiltzen da kuantiko hitza zerbait berria eta iraultzailea …
Norteko Ferrokarrilla - Sekretuak Picassoren pigmentuen azpian

Norteko Ferrokarrilla

2022/09/26 La Vie koadroa Picassoren garai urdinari dagokio. Maisulan hori X izpien bitartez aztertu zutenean, istorio …
Norteko Ferrokarrilla (2022-09-23)

Norteko Ferrokarrilla

2022/09/26 XXVII. denboraldiaren 2. saioa: Spectrum, Picasso eta Elhuyar aldizkaria.
Norteko Ferrokarrilla - Muoiak itsaso azpian

Norteko Ferrokarrilla

2022/05/23 Muoiak, partikula subatomiko batzuk, atmosferako goialdean sortzen dira, eta ia ez dute ezer irauten. Oso …
Norteko Ferrokarrilla - Qubitak eta berrikuntzen arazoen komunikazioa

Norteko Ferrokarrilla

2022/05/16 Berrikuntzen abantailak dibulgatzen ditugu, eta askotan ez ditugu arazoak edo akatsak transmititzen. Hori bera arazoa …
Norteko Ferrokarrilla - Espintronika, iragana eta etorkizuna

Norteko Ferrokarrilla

2022/03/28 Txoni Matxain kimikari kuantikoa izan dugu gurekin espintronikaz hitz egiteko. Ez da teknologia berria, aspalditik …
Norteko Ferrokarrilla (2022-03-25)

Norteko Ferrokarrilla

2022/03/28 XXVI. denboraldiaren 29. saioa: espintronika eta matematikari euskaldunen topaketa.
Norteko Ferrokarrilla - Kettle bat berotzeko adinako fusio-energia

Norteko Ferrokarrilla

2022/02/28 Fusioa modu kontrolatuan eragitea urruneko erronka da, oraindik. Baina aurrerapausoak ematen ari dira bide horretan. …
Norteko Ferrokarrilla - James Webb teleskopioa bere tokian

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/31 Hilabeteko bidaia egin ondoren, James Webb telskopioa bere helmugara iritsi da, Eguzkia-Lurra sistemaren Lagrange-ren bigarren …
Norteko Ferrokarrilla (2022-01-21)

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/25 XXVI. denboraldiaren 20. saioa: supernoba bat zuzenean, neutrinoak DIPCn eta marrazo fosilen mundua.
Norteko Ferrokarrilla - Neutrinoak DIPC

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/25 Donostiako International Physics Center-en neutrinoen detektagailu bat diseinatu eta egin nahi dute ESS proiektuan instalatzeko, …
Norteko Ferrokarrilla - LED, OLED eta QLED

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/16 Txoni Matxain gure kuantikako adituak LED argiaren inguruko ikerketaz aritu zaigu. LED organikoak eta LED …
Norteko Ferrokarrilla - Einsteinen lan-dokumentu bat enkantean

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/16 Azaroan, 13 milioi dolar ordaindu zituzten enkante batean Einsteinen lan-dokumentu batengatik. Erlatibitate Orokorraren teoriaren aurre …
Norteko Ferrokarrilla (2022-01-14)

Norteko Ferrokarrilla

2022/01/16 XXVI. denboraldiaren 19. saioa: EInsteinen dokumentu bat, LED, OLED eta QLED eta Zientzia Azoka 2022.
Norteko Ferrokarrilla - Nanopartikulak garuna ikertzeko

Norteko Ferrokarrilla

2021/11/03 DIPC zentroak eta Columbiako Unibertsitateak lankidetza bat abiarazi dute nanopartikulen bitartez garuna ikertzeko. Aitzol Garcia …
Norteko Ferrokarrilla - Kuantikaren joerak gaur

Norteko Ferrokarrilla

2021/10/25 Beste edozein arlotan bezala, dirua ezinbestekoa da ikerketa-proiektuak egin ahal izateko. Beraz, neurri handi batean, …
Norteko Ferrokarrilla (2021-10-22)

Norteko Ferrokarrilla

2021/10/25 XXVI. denboraldiaren 7. saioa: mamutak berpiztu, kuantikaren joerak, Mitridates eta pozoiak eta Atzoko Kimerak.
Norteko Ferrokarrilla - Infragorria eta artea

Norteko Ferrokarrilla

2021/10/18 Zer dago gorriaren azpian? Infragorria. Ez da kolore bat, berez, baizik eta kolorea ez den …
Norteko Ferrokarrilla - 2021eko Nobel sariak

Norteko Ferrokarrilla

2021/10/15 Dagoeneko iragarri dituzte aurtengo Nobel sariak jasoko dituztenen izenak. Medikuntzan, fisikan eta kimikan eman dituzte …
Norteko Ferrokarrilla - Erreadioaktiboak gara

Norteko Ferrokarrilla

2021/05/24 Gorputzaren parte ditugu isotopo erradioaktiboak. Karbono-atomoz eginda gaude, eta karbono horietan, 10.000 milioitik bat karbono-14 …
Norteko Ferrokarrilla (2021-04-30)

Norteko Ferrokarrilla

2021/05/03 XXV. denboraldiaren 34. saioa: muoiak eta Jabier Agirre.
Norteko Ferrokarrilla - Muoiak, eredu estandarraren mugan

Norteko Ferrokarrilla

2021/05/03 Fisikariak kezkatuta daude muoiekin. Partikula horiek ez dute orain arteko teoriak iragartzen duen jokabidea eremu …
Norteko Ferrokarrilla (2020-03-12)

Norteko Ferrokarrilla

2021/03/17 XXV. denboraldiaren 28. saioa: zenbaki aleatorioak, nanoGUNEren liburua eta Ainhoa Iñiguez.
Norteko Ferrokarrilla - Zenbaki aleatorioak sortzeko modurik azkarrena

Norteko Ferrokarrilla

2021/03/17 Erronka klasiko bat da matematikan: zenbaki aleatorioak sortzea. Ez da kontu erraza, baina badu garrantzi …
Norteko Ferrokarrilla - Maia Garcia, fisikarekin bizi

Norteko Ferrokarrilla

2021/02/18 Emakume eta neska zientzialarien nazioarteko eguna ospatu dugu. Maia Garcia DIPCko fisikariak kontatu digu bere …
Norteko Ferrokarrilla (2021-02-06)

Norteko Ferrokarrilla

2021/02/08 XXV. denboraldiaren 22. saioa: mapen kopia ilegalak detektatzeko teknikak, artelanen faltsutzea.
Norteko Ferrokarrilla - Faltsutzaileen 4 istorio

Norteko Ferrokarrilla

2021/02/08 Lau istorio ekarri dizkigu Oskar Gonzalez EHUko kimikariak, gure kolorezaleak, laurak artelanak faltsutzeari buruzkoak. Artea, …
Norteko Ferrokarrilla - Zein da litroaren ikurra? Eta zergatik?

Norteko Ferrokarrilla

2021/01/25 Nazioarteko Unitateen Sisteman, litroaren ikurra l da, baina geroz eta gehiago erabiltzen da L ikurra …
Norteko Ferrokarrilla - Pantailen argi urdina

Norteko Ferrokarrilla

2020/11/23 Askotan esaten da gailu elektronikoen argi urdinak zaildu egiten duela lo hartzea, eta estresa eragiten …
Norteko Ferrokarrilla (2020-11-13)

Norteko Ferrokarrilla

2020/11/17 XXV. denboraldiaren 10. saioa: COVIDaren txertoa, material topologikoak eta frantzioaren aurkikuntza.
Norteko Ferrokarrilla - Frantzioa eta Marguerite Perey

Norteko Ferrokarrilla

2020/11/17 Marguerite Pereyk frantzioa elementua aurkitu zuen aktinioa ikertzen ari zenean. Isotopo egonkorrik ez du frantzioak …
Norteko Ferrokarrilla - Fisika magnetikoaren topologia

Norteko Ferrokarrilla

2020/11/17 Gaur kalitate handiko fisika izan dugu gurean. Material batzuk izan daitezke aldi berean magnetikoak eta …
Norteko Ferrokarrilla - COVIDaren immunitatea eta ERC Synergy beka

Norteko Ferrokarrilla

2020/11/09 Bi albiste irratsaioa irekitzeko.  Batetik, frogatu da duela 5/6 hilabete COVID-19arekin kutsatutako jendearen sistema immunologikoak …
Norteko Ferrokarrilla (2020-10-16)

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/19 XXV. denboraldiaren 6. saioa: meme, COVIDen txertoaren aurrean zer?, huts kuantikoa eta euskara eta adimen …
Norteko Ferrokarrilla - Ez gara huts kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/19 Materiaren oinarriak hutsean daude. Orduan, zenbateraino gaude huts kuantikoz osatuta? Twitter bidezko kontsulta batek ireki …
Norteko Ferrokarrilla - Birusen kuantika

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/14 Birusak oso txikiak dira. Oso-oso txikiak; bakterioak baino 1.000 aldiz txikiagoak izan daitezke. Horregatik, fisika …
Norteko Ferrokarrilla (2020-10-09)

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/14 XXV. denboraldiaren 5. saioa: Munduko Espazioaren Astea, birusen kuantika eta Nobel sariak.
Norteko Ferrokarrilla - Asfixia perinatala saihesteko ingeniaritza

Norteko Ferrokarrilla

2020/10/05 Asfixia perinatala arazo handia da jaiotzeetan. Arriskua dagoenean irtenbidea zesarea bat egitea da, baina ez …
Norteko Ferrokarrilla (2020-09-18)

Norteko Ferrokarrilla

2020/09/22 XXV. denboraldiaren 2. saioa: bikingoen DNA, Julen Ibañez eta eguzki-panelen fisika eta EKAIA itsasoan.
Norteko Ferrokarrilla - Eguzki-panelen eraginkortasuna

Norteko Ferrokarrilla

2020/09/22 Ohiko eguzki-panelek gehienez % 30ko eraginkortasuna dute. Baina fisikariak material eta fenomeno fisiko berriak probatzen …
Norteko Ferrokarrilla (2020-06-19)

Norteko Ferrokarrilla

2020/06/22 XXIV. denboraldiaren 41. saioa: ekaitzak eta Nanoneuro2020
Norteko Ferrokarrilla - NanoNeuro2020

Norteko Ferrokarrilla

2020/06/22 DIPC zentroaren eta Columbia Unibertsitatearen arteko kolaborazio batetik antolatutako workshop bat da NanoNeuro2020. Ohiko workshop …
5G sareen eragina koronabirus berriaren hedapenean

2020/06/10 Asko zabaldu da 5G antenek koronabirus berria hedatzen laguntzen dutelako ustea. Alabaina, susmo horrek ez …
Norteko Ferrokarrilla - Irakurri kuantika

Norteko Ferrokarrilla

2020/06/09 Dena dago liburuetan, baita kuantika ere. Baina kuantikari usaina hartzeko, zer liburu da gomendagarri? Txoni …
Norteko Ferrokarrilla (2020-05-22)

Norteko Ferrokarrilla

2020/05/26 XXIV. denboraldiaren 38. saioa: OCR bat itzultzaile automatikoan, musika eta zientzia eta etxeko desinfektatzaileen kimika.
Norteko Ferrokarrilla - Musikaren zientzia

Norteko Ferrokarrilla

2020/05/26 Musika eta zientzia. Josu Lopez Gazpio kimikariak CAF-Elhuyar sari bat irabazi du kazetaritza kategorian musikari …
Norteko Ferrokarrilla - Eunice Foote

Norteko Ferrokarrilla

2020/05/11 Elhuyar aldizkariko Egoitz Etxebestek Eunice Foote zientzialariari buruzko artikulu bat argitaratu zuen. Istorio hori berreskuratu …
Norteko Ferrokarrilla - EH Aerospace

Norteko Ferrokarrilla

2020/02/27 Suziri bat espaziora botatzeko desioa du EH Aerospace elkarteak. 100 kilometroko altuerara. Gu Mikel Malagonekin …
Norteko Ferrokarrilla (2020-02-21)

Norteko Ferrokarrilla

2020/02/27 XXIV. denboraldiaren 24. saioa: Rosalind Franklin roverra eta EH Aerospace.
Norteko Ferrokarrilla - Monoxidoa eta dioxidoa

Norteko Ferrokarrilla

2020/02/18 Txoni Matxainek kuantikaz hitz egin digu, karbono monoxidoa eta karbono dioxidoari dagokienean. Ospe txarreko molekulak …
Norteko Ferrokarrilla - Supereroaleen esnatzea

Norteko Ferrokarrilla

2020/02/18 Korronte elektriko perfektua izateko, material supereroaleak behar dira. Baina material horiek oso tenperatura bajuetan eta …
Norteko Ferrokarrilla - Atomo bakar baten magnetismoa

Norteko Ferrokarrilla

2019/11/12 CFM zentroko fisikariek Science aldizkarian argitaratu dute artikulu bat: tunel efektuzko mikroskopio bat egokitu dute atomoaren …
Norteko Ferrokarrilla - Nobel sariak 2019

Norteko Ferrokarrilla

2019/10/16 Aurtengo Nobel sarien irabazleak iragarri dituzte jadanik. Oxigenoaren kudeaketa zelularra izan da gaia medikuntzako sarian, …
Norteko Ferrokarrilla - Erradiaktibitatearen kuantika

Norteko Ferrokarrilla

2019/09/24 Isotopo erradiaktiboek erradiazioa emititzen dute kuantikako efektu ezagun batek kontrolatuta: tunel efektuak. Txoni Matxain kimikariak …
Lotura kuantikoak

Norteko Ferrokarrilla

2019/06/20 Atomoak, molekulak eta partikula txikiagoak elkarri lotuta daude eta ez dute lotura hori galtzen. Baina …
Erlatibitatea eklipse batean

Norteko Ferrokarrilla

2019/06/09 Ehun urte bete dira erlatibitatearen teoriaren lehen froga lortu genuenetik. Arthur Eddington astrofisikaria Principe Uhartera …
Maia Garcia fisikaria

Norteko Ferrokarrilla

2019/02/08 Otsailaren 11n ospatuko da emakume eta neska zientzialarien nazioarteko eguna. Guk Maia Garcia fisikariarekin hitz …
CIC-nanoGUNE 10 urte

Norteko Ferrokarrilla

2019/02/08 Joan den astean, Donostiako CIC-nanoGUNE zentroak 10 urte bete zituen. Gu Txema Pitarke zuzendari nagusiarekin …
Teknopolis eta akustika

Norteko Ferrokarrilla

2019/01/11 ETBko Teknopolis saioan mikroa itzaltzen ausartu dira horretarako egokia den areto batean. Hain zuzen ere, …
Ioien bidez hegan

Quark

2019/01/02 MIT institutuan hean egiteko modu berri bat probatu dute: ioien bidezko hegaldia. Eskala txikian egin …
Hegan egiteko modu berria

Norteko Ferrokarrilla

2018/12/21 Airearen ioiak elektrodoen bidez erakarriz egin dute makina hegalari bat, hegazkin bat. Lehen hegaldiak egin …
Ångstrom

Norteko Ferrokarrilla

2018/11/24 Distantzia-unitate bat da ångstroma. Atomoen arteko distantzia adierazteko erabiltzen da. Izena Suediako astronomo eta fisikari …
Fluoreszentzia egunerokoan

Norteko Ferrokarrilla

2018/11/10 Oskar Gonzalez gure kolorezaleak fluoreszentziako kontuak ekarri dizkigu irratira. Eguneroko bizimoduaren material asko dira fluoreszenteak; …
Kilogramo bat

Norteko Ferrokarrilla

2018/11/10 2019an sartuko indarrean kilogramoaren definizio teoriko bat. Horrekin, fisikaren oinarrizko zazpi unitateen definizio teorikoak emanda …
Orbitatik orbitalera

Norteko Ferrokarrilla

2018/10/13 Txoni Matxainen estreinua dugu aurtengo denboraldian, kuantikaren atalarekin. Orbita kontzeptutik abiatu, eta orbital kontzeptura egin …
Beroa eta sentsazio termikoa

Norteko Ferrokarrilla

2018/10/06 Donostiako Eureka museoko Larraitz Etxeberria beroari buruz hitz egin digu, urtaroen azalpenetik hasita eta sentsazio …
Fisikako Nobel saria 2018

Norteko Ferrokarrilla

2018/10/06 Zientzia fikzioa dirudi: argiarekin objektuak hartu eta mugitu daitezke. Argia laser bat da, behar bezala …
GrapheneWeek

Norteko Ferrokarrilla

2018/09/18 Grafenoari buruzko kongresu batean izan gara, GrapheneWeek-en, Amaia Zurutuza Garphenea institutuko zuzendari zientifikoarekin, Galdera da: …
Olatuak: surf eta energia

Norteko Ferrokarrilla

2018/06/25 Surflariek bilatzen dituzten olatu handienak oso energetikoak dira. Nazaré herrian, adibidez, 30 metro altu diren …
Vacuum

Norteko Ferrokarrilla

2018/06/21 Vacuum bideoak irabazi du OnZientzia lehiaketa. Patxi Razkin, iazko edizioaren irabazleak berak irabazi du aurten. …
Kromatografia, koloreetatik kimikara

Norteko Ferrokarrilla

2018/05/15 Koloreen ataletik abiatuta, kromatografiara egin dugu salto, nahastutako substantziak banatzeko teknika bat. Oskar Gonzalezek azalduko …
Nd, Pr eta iman indartsuak etxean

Norteko Ferrokarrilla

2018/05/01 Kuantikaren bitartez, taula peruiodikoaren sotoetan sailkatuta dauden bi elementu ezagutu ditugu, Txoni Mtxainekin batera: neodimioa …
Denborarik gabeko fisika

Norteko Ferrokarrilla

2018/04/23 Carlo Rovelli fisikari teorikoak denborari buruzko liburu idatzi du, The Order of Time, eta haren …
Stephen Hawking hil da

Quark

2018/03/28 Stephen Hawking ikono bat zen; zientziaren ikonoa. Baina zein da haren ekarpen zientifikoa? Fisikarien hizkeretan …
Taula periodikoaren mugak

Norteko Ferrokarrilla

2018/03/20 Kuantikari buruzko atalean, Txoni Matxainek taula periodikoaren mugetatik eraman gaitu. Helioari buruz hitz egin dugu. …
Agur, Stephen Hawking

Norteko Ferrokarrilla

2018/03/20 Stephen Hawking hil da. Zientziaren ikono bat da, baina zer egin zuen? Zergatik zen hain …
Antimateria furgoneta batean

Quark

2018/03/15 CERN laborategian nukleo erradiaktiboak ikertu nahi dituzte antiprotoiak bonbardatuta. Baina esperimentuaren lekua eta antiprotoiak sortzekoa …
Grafeno eta argi-kontuak

Norteko Ferrokarrilla

2018/03/11 Saio fisikoa, gaurkoa. CICnanoGUNE eta DIPC, beste ikertzaile-talde batzuekin batera bi artikulu aipagarri argitaratu dituzte. …
Antimateria furgoneta batean

Norteko Ferrokarrilla

2018/03/08 CERN laborategian nukleo erradiaktiboak ikertu nahi dituzte antiprotoiak bonbardatuta. Baina esperimentuaren lekua eta antiprotoiak sortzekoa …
Grafenoa eta argia

Norteko Ferrokarrilla

2018/02/26 Donostiako fisikariek, DIPC, CFM eta CICnanoGUNE zentroetakoek, hainbat artikulu argitaratu diztue fisikako puntako ikerketarekin. Batean, …
Txanponak urtu? Benetan?

Norteko Ferrokarrilla

2018/02/19 Txanpon baten materialak ordezkatzen duen dirua baino gehiago balio badu, logikoa da txanpona urtze eta …
Lur laua

Norteko Ferrokarrilla

2018/01/03 Zer forma du Lur planetak? Lurra laua dela onartu dugu hasieran, eta aztertu egin dugu …
Kantari lirikoaren zientzia

Norteko Ferrokarrilla

2017/12/27 Leire Gomez kantari lirikoa da. Operako abesbatza batean abesten du. Eta, gainera, kantagintzaren fisika eta …
Hatzak zabalduta igerian

Norteko Ferrokarrilla

2017/11/27 Duela urtebeteko ikerketa baten arabera, igeri egitean hatzak zabalduz gero, azkarrago egiten da igeri eskua …
Boltzmanen epitafioa

Norteko Ferrokarrilla

2017/11/20 Ludwig Boltzman fisikariak bere buruaz beste egin zuen. Beste zientzialariek ez zituzten onartu Boltzmanen teoriak, …
Entropiaren lurraldean

Norteko Ferrokarrilla

2017/11/20 TXONI MATXAINek entropiaren lurraldean sartu da. Entropia asmatu zuten XIX. mendeko fisikariek atomoaren existentzia ez …
Piramidea eta muoiak

Norteko Ferrokarrilla

2017/11/13 Muoien detektagailuak erabilita, fisikariek ganbera ezezagun bat topatu dute Gizako piramide handienean, Keops-en piramidean. Berez, …
Soinu-eztanda supersonikoa

Norteko Ferrokarrilla

2017/11/05 Hegazkin supersonikoen soinuaren uhinak aztertu ditu EHUko Alejandro Pozo matematikariak. Etengabeko soinu-eztanda bat da, oso …
e=mc2

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/23 Beharbada, zientziaren formula matematikorik ezagunena da. Albert Einsteinek proposatu zuen 1905ean, lau artikulu harrigarri argitaratu …
Uhin grabitazionalak berriz ere

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/23 Bosgarren aldiz historian detektatu dituzte uhin grabitazionalak. Baina hau da lehen aldia erradiazioarekin batera detektatu …
2017ko Nobel sariak

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/09 Urtero bezala, urriaren hasieran Nobel saridunak iragarri dituzte, eta guk, urtero bezala zuentziako sarien laburpena …
Kuantikaren mugak

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/02 Atomoak, molekulak eta partikula txikiak ikertzeko, fisika kuantika da beharrezkoa. Planetak, zuhaitzak edo pertsonak ikertzeko, …
Eguzki-panelak hobetzeko fisika

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/02 CICnanoGUNE zentroko Luis Huesok eta lankideek eguzki-panelen materialetan lan egin dute. Panelaren eraginkortasuna % 14 …
Efektu fotoelektrikoaren lehen attosegundoak

Norteko Ferrokarrilla

2017/10/02 CFMko, DIPCko eta EHUko fisikariak, Alemaniako lankide batzuekin batera, efektu fotoelektrikoa ikertu dute attosegundoen eskalan. …
Formula zientifikoak, zientzialarien hizkuntza

Norteko Ferrokarrilla

2017/09/11 Atal berria dugu: formula zientifikoei buruko atala, edozein ikerketak atzean duen lanaren oinarria. Batzuk ospetsuak …
Nature aldizkariaren azala eta material topologikoak

Norteko Ferrokarrilla

2017/09/11 Denboraldia estreinatu dugu LUIS ELCORO EHUko fisikariarekin. Udan, berak, lankideek eta atzerriko kolaboratzaile askok Nature …
Korapilatzearen errekorra

Norteko Ferrokarrilla

2017/07/03 Sateliteak erabilita, fisikari txinatar batzuek 1.000 kilometroko mugarria gainditu dute kuantikoki korapilatutako bi fotoiekin. Txoni …
Faraday gazteak

Norteko Ferrokarrilla

2017/06/26 ON zientzia lehiaketan aipamen berezia izan dute "Faraday gazteak" taldeak egindako bideo bat. Zazpi eta …
Keats eta Feynman

Norteko Ferrokarrilla

2017/06/26 John Keats XIX. mendeko poeta bat zen. Richard Feynman XX. mendeko zientzialaria. Bakoitzak eman zuen …
Erlatibitatea orokorra eta Stein 2015 B izarra

Norteko Ferrokarrilla

2017/06/12 Hubble teleskopioaren irudiek erakutsi dute argiaren norabidearen okertzea izar urrun  baten masaren eraginez: Stein 2015 …
Biomimetika kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2017/05/16 EHUko Unai Alvarez fisikariak biomimetika kuantikoari buruzko tesia egin du. Biziaren hainbat ezaugarri, hautespen naturala, …
CFM zentroan, atomoen artean

Norteko Ferrokarrilla

2017/05/07 Idoia Mujika dibulgatzaileak CFMzentroaren ateak ireki dizkigu, Materialen Fisika Zentroa. Donostian elkarren ondoan dauden hiru …
Hutsa

Norteko Ferrokarrilla

2017/05/02 Ezaugarri fisiko bat da hutsa. Materiarik ez egotea baino gehiago da, izan ere, izarrarteko espazioan …
Masa negatiboa

Norteko Ferrokarrilla

2017/04/23 Washington Estatu Unibertsitateko fisikari batzuek masa negatiboa duen materia bat egin dute. Bose-Einstein kondentsatu bat …
Nanokomik 2017

Norteko Ferrokarrilla

2017/04/23 Nanobotereak dituzten heroien komikiak egitea proposatzen dute DIPC eta CICnanoGUNE erakundeek. Horretarako antolatzen dute Nanokomik …
Txantxangorriaren fisika kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2017/03/06 Txantxangorri europarrak fenomeno kuantiko bat erabiltzen du begiko erretinan: korapilatze kuantikoa. Txoni Matxainek kontatu digu …
Musika zientziarako

Norteko Ferrokarrilla

2017/02/20 Mentxu Aiertza izan da gurekin eta musika ekarri digu... Baita zientzia ere. Hain zuzen ere, …
Haizeari segika

Norteko Ferrokarrilla

2017/02/20 Portugalgo ekialdean proiektu erraldoi batr jarri dute martxan haizearen dinamika oso modu zehatzean ikertzeko. Ikerketa …
Argazki ospetsu bat zientziaren historian

Norteko Ferrokarrilla

2017/01/23 Brusela, 1927. Fisikako Solvay kongresua bukatu da, eta talde-argazkia atera dute. Einstein, Planck, Bohr eta …
Hidrogenoa eta antihidrogenoa

Norteko Ferrokarrilla

2016/12/26 Antiprotoi bat eta positroi bat inguruan biraka. Hori da antiatomo sinpleena, antihidrogenoa. Orain, CERNeko aditu …
Nanokomiki bat eskuetan

Norteko Ferrokarrilla

2016/12/07 DIPC eta CICnanoGUNE erakundeek "Dayanne eta Murillo. Nanozientziaren indarra" komikia aurkeztu dute. Nanobotereak dituzten heroiak …
Femtosegundo bat Jon Arregirekin

Norteko Ferrokarrilla

2016/11/20 Gaur Kalifornian izan gara, San Diegon, Jon Ander Arregi fisikariaren eskutik. Han dago ikerketa-egonaldi batean …
Kuantika luminiszentea

Norteko Ferrokarrilla

2016/11/20 Fluoreszentzia, fosforeszentzia, bioluminiszentzia... Kuantikaren bitartez argia sortzeko dauden modu asko dira. Horiei buruz hitz egin …
Einstein vs. kuantika

Norteko Ferrokarrilla

2016/09/27 Albert Einsteinek Nobel saria jaso zuen 1921an efektu fotoelektrikoa azaltzeagatik. Kuantikaren lehenengoetako lan bat izan …
Sistema metrikoa erradiaktibitatea neurtzeko Estatu Batuetan

Norteko Ferrokarrilla

2016/09/18 Irailaren 29an biltzar bat egingo dute Estatu Batuetan erabakitzeko sistema metrikoaren unitateak erabiliko ote diztuzten …
Ordenagailu kuantikoa martxan

Norteko Ferrokarrilla

2016/06/28 Insbruckeko Unibertsitatean fisika teorikoko kalkulu bat egin dute ordenagailu kuantiko batekin. Energiatik abiatuta elektroi bate …
Uhin grabitazionalak berriz ere

Norteko Ferrokarrilla

2016/06/20 Berriz ere detektatu dituzte uhin grabitazioanalak LIGO labortegikoek Virgo laborategikoekin batera. Oraingoan ere, bi zulo …
Zalantzak, mugikorrak minbiziarekin lotzen dituen ikerketaren harira

Quark

2016/06/02 Zalantza ugari sortu ditu mugikorren erradiazioak arratoi eta saguetan minbizia eragin dezakeela ondorioztatu dituen ikerketak. …
Exoplaneten ondare kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2016/05/30 Eguzki-sistematik kanpoko planetak aztertzeko, haien izarraren argia aztertzen dute astronomoek. Argi horrek, adibidez, exoplaneten atmosferaren …
Kameleoi-mingainaren matematika

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/25 Matematikari batzuek eredu matematiko bat sortu dute kameleoien mingaina matematikoki deskribatzeko. Egitura konplexua da: material …
Skyrmion, disko gogorretan

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/25 Fisikariak aspalditik ari dira ikertzen elektronikaren ordez edo osagarri moduan espintronika erabiltzeko. Skyrmion esparru horretako …
Bideojokoen bidezko ikerketa

Quark

2016/04/21 Quark saiorako albistea. Danimarkako ikertzaile batzuek bideojoko-itxura eman diote mekanika kuantikoko problema bati, eta 300 …
Presiopeko supereroankortasuna Nature aldizkarian

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/18 Azkenaldian, supereroankortasunak bide berriak topatu ditu: zenbait material, presiopean jarrita izaera metaliko supereroale hartzen dute. …
Bideojokoak kuantikan

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/18 Danimarkako ikertzaile batzuek bideojoko-itxura eman diote mekanika kuantikoko problema bati, eta 300 jokalariei eskatu diete …
Linus Pauling, bi Nobel sari eta mila istorio

Norteko Ferrokarrilla

2016/04/04 TXONI MATXAIN etorri zaigu gaur irratira Linus Pauling-i buruz hitz egitera. Nobel sari bat baino …
Argi-itzalak, Fukushimaren hondamendi nuklearraren 5. urteurrenean

Teknopolis

2016/03/09 Bost urte igaro dira Fukushimako Daichii zentral nuklearrean hondamendia gertatu zela. Geroztik, ikerketa asko egin …
Kuantikaren muga

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/29 Mekanika kuantikoak partikula txikietan du eragina. Baina gure mundu erreal handian beste fisika mota bat …
Richard Feynman, fisika eta gehiago

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/22 TXONI MATXAIN kimikariak RICHARD FEYNMAN-en figura ekarri digu. Einstein eta Bohr  berak eskandalizatu zituen haren …
Erlatibitatea eta amonak

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/22 Askotan eskatzen zaigu zientzialari zein dibulgatzaileak gai zailak azaltzeko "nire amonak ulertzeko moduan". Amona ikasketarik …
Grabitazio-uhinak, Unibertoaren sorrerara hubiltzeko tresna

2016/02/15 Otsailaren 11n grabitazio-uhinak detektatu zituztela jakinarazi zuten. Horren garrantziaz eta esanahiaz aritu da Elhuyarreko Ana …
Uhin grabitazionalak iritsi dira Norteko Ferrokarrillera

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/15 JON URRESTILLA EHUko kosmologoa gurekin izan da bi zulo beltzen arteko talkak sortutako uhin grabitazionalak …
Jon Ander Arregi eta nanomundua

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/08 JON ANDER ARREGI fisikariak CIC-nanoGUNE zentroan egiten du ikerketa. Gainera, nanoKOMIK proiektuaren koordinatzaile zientifikoa da. …
Aardman eta Hawking-en zulo beltzak

Norteko Ferrokarrilla

2016/02/01 Aardman animazio-estudioak, Wallace-eta-Gromit eta Shawn arditxoaren egileak, Stephen Hawking fisikariaren hitz batzuen gaineko animazio bat …
Grabitazio-uhinen zurrumurrua

Quark

2016/01/28 LIGO interferometroan grabitazio-uhinak detektatu dituztelako zurrumurrua dabil. Duela 100 urteko iragarpen bat da, Einsteinek egina, …
Uhin grabitazionalen zurrumurrua

Norteko Ferrokarrilla

2016/01/18 Fisikako albisteen artean zurrumurru bat argitaratu da: LIGO erakundeak uhin grabitazionalak detektatu dute. Egia baldin …
Erresonantziaren atzean, kuantika

Norteko Ferrokarrilla

2016/01/11 Medikuntzan asko erabiltzen da erresonantzia. Eta ez bakarrik medikuntzan. Kimikan eta neurozientzietan ere bai. Teknologiaren …
Fisikaren itxaropen handiak Teknopolisen

Norteko Ferrokarrilla

2015/12/11 Hiru ikertzaile gazte izan dira protagonista Teknopolis saioan, hirurak fisikak dituen itxaropen handiekin lan egiten …
Erlatibitate orokorra, 100 urte

Norteko Ferrokarrilla

2015/11/30 Aste honetan, ehun urte bete dira erlatibitate orokorraren teoriaren lehen artikulua argitaratu zuenetik. Albert Einsteinek …
Urrea, kuantika eta erlatibitatea

Norteko Ferrokarrilla

2015/11/16 TXONI MATXAINek metalei eta koloreei buruz hitz egin digu gaur. Kolorea metalaren elektroien banaketaren araberakoa …
Nanokomikiak

Norteko Ferrokarrilla

2015/11/02 Zientziaren Astean, CIC-nanoGUNE eta DIPC zentroek komikiak egiteko ekitaldi bat antolatu dute. JOSE CARLOS TORRE …
Teknopolisen zarata

Norteko Ferrokarrilla

2015/10/27 Hirietako zarata, gehienbat trafikoak eragiten du. Hala ere, beste soinu-iturri asko daude, inguruko industria adibidez. …
Homo sapiensa eta kilogramoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/10/18 Aste honetako bi albiste ekarri ditugu. Bata, Txinan aurkitu dituzten Homo sapiens-en hortz batzuen ikerketa, …
Klorofila kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/09/28 Gauza guztietan dago kuantika. Hori da, behintzat, Txoni Matxain kimikariaren filosofia. Gaur, horren froga bat …
Estitxu Villamor eta zientzia-ikerketaren beste aldea

Norteko Ferrokarrilla

2015/06/28 Espintronika da ESTITXU VILLAMOR fisikariaren ikergaia, elektronikaren hurrengo urratsa. Tesia egin du gai horretan. Baina …
Eskerrik asko kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/06/24 Kuantikari buruzko atalari agur esan diogu. TXONI MATXAINek kolaborazio ederra egin du denboraldian zehar mekanika …
Tunel-efektua irratitik zure etxera

Norteko Ferrokarrilla

2015/05/25 TXONI MATXAIN, gure kimikari kuantikoak tunel efektuari hitz egin digu, fenomeno kuantikoetan ikusgarrienetako bat. Zergatik …
Ion Errea eta supereroaleen ametsa

Norteko Ferrokarrilla

2015/04/20 Albiste handi bat izan zen abenduan: tenperatura oso altuko supereroale bat aurkitu zuten fisikariek, azido …
Partikulak eta uhinak, biak erantzun

Norteko Ferrokarrilla

2015/04/09 Zer gara? Partikulak edo uhinak? A ze galdera! Gaur, TXONI MATXAINek azalduko digu zein den …
LHC berriz martxan

Norteko Ferrokarrilla

2015/03/15 CERN laborategiko LHC azeleragailua bi urtez egon da gelsirik, eta, orain, martxoan, berriz ere martxan …
Heisenberg, fisika kuantikoari gatza eman zion gizona

Norteko Ferrokarrilla

2015/02/16 WERNER HEISENBERG gogoratu dugu gaur, fisika kuantikoari gatza eman zion gizona, eta nazien bonba atomikoa …
Charles Towsen hil da

Norteko Ferrokarrilla

2015/02/02 1964ko fisikako Nobel saridun bat, Charles Townes, hil egin da. Laserra garatzeko ikerketa nagusietako bat …
Zelulen dinamika simulazio batean

Norteko Ferrokarrilla

2015/01/26 Oxford Unibertsitateko fisikari batzuek zelulen hazkuntzaren dinamika aztertu dute haien baliabideak erabilita: simulazio teoriko baten …
Lisa Randall kosmologoa

Norteko Ferrokarrilla

2015/01/19 LISA RANDALL kosmologo estatubatuarrarekin egoteko aukera izan dugu. Erreferentzia da kosmologiaren arloan, eta gainera dibulgazioa …
Schrödinger eta katu bat kaxa batean

Norteko Ferrokarrilla

2015/01/12 Schrodingerren katua bizirik dago eta, aldi berean, hilda, kaxa baten barruan. Mekanika kuantikoaren historian dagoen …
Elena Cattaneo eta Albert Fert gure mikroan

Norteko Ferrokarrilla

2015/01/05 DIPC zentroak antolatuta, zientzialarien eta ikasleen arteko topaketa batean izan ginen. Zientzialariak Albert Fert Nobel …
Bidaia magnetikoa iparraldera

Norteko Ferrokarrilla

2014/12/15 Bidaia bat egin behar dugu iparraldera. Norabide horretan, magnetismoa izaten da laguna, iparrorratza. Baina nola …
CERNeko lehen azeleragailua, Teknopolisen

Norteko Ferrokarrilla

2014/11/24 CERN laborategiak 60 urte egin ditu, eta Teknopolis saioan eraiki zuten lehen azeleragailuaren irudiak erakusten …
Elektroiari omenaldia

Norteko Ferrokarrilla

2014/11/24 Kuantikako atal bat dugula aprobetxatuta, omenaldi bat egin nahi dugu: elektroiari omenaldia, hain zuzen. Partikula …
Dinosauroen sekretuak arrautzak ez puskatzeko

Norteko Ferrokarrilla

2014/11/10 Paleontologoek 3.000 kiloko dinosaro batzuen kabi fosilduak aurkitu dituzte. Zirkunferentzia batean antolatutako arrautz fosilak dira. …
Kuantika zertarako?

Norteko Ferrokarrilla

2014/10/12 Ausartu gara. TXONI MATXAIN kimikari teorikoa hasi da gurekin atal berri batekin: kuantikari buruzkoa. Gaur …
Egutegia 1693an

Norteko Ferrokarrilla

2014/10/06 1582an, egutegi gregorianoa jaio zen, aurrez erabiltzen zen egutegi juliotarraren akatsak zuzentzeko. Baina herrialde guztiek …
Newton paranoikoa

Norteko Ferrokarrilla

2014/09/22 Sir Isaac Newtonek 51 urte zituen 1693an. Ordurako bazen historiako zientzialaririk handiena. Eta ordurako beste …
Eltxoak 62.000 aldiz

Norteko Ferrokarrilla

2014/09/22 Eltxo batek 62.000 aldiz astintzen ditu hegoak minutuko. Hala esaten dute, eta datua harrigarria da. …
Higgs bosoiaren existentzia berretsita

Norteko Ferrokarrilla

2014/06/30 Duela bi urte iragarri zuten Higgs bosoia existitzen dela. Baina esperimentuak etengabe ari dira berresten …
Lurzalea: brontzea eta burdina

Norteko Ferrokarrilla

2014/06/10 Lurrak gizakiari eman dizkionen artean metalak dira baliabide garrantzitsuak. Baina salbuespen gutxi batzuekin kenduta, gizakiak …
Fisioa, Meitner eta Hahn

Norteko Ferrokarrilla

2014/05/27 Fisio nuklearraren aurkikuntzaren istorioa kontatu digu EGOITZ ETXEBESTEk. 1944an, Otto Hahn fisikariak Nobel saria eskuratu …
Smartphonea mikroskopio

Norteko Ferrokarrilla

2014/05/19 Silikona garden batez egindako leiar bat gehituta, mikroskopio bihur daiteke smartphonea. Oso merke egin daiteke, …
Teleportazioaren jokoa

Norteko Ferrokarrilla

2014/04/15 Gorka Azkune informatikariak CAF-Elhuyar saria irabazi du dibulgazio-artikulu orokorren atalean. "Fikzioa errealitate bihurtzen denean" artikulua …
Gamma izpien fotoi bakar bat

Norteko Ferrokarrilla

2014/03/31 Argi-pultsu txikienak igortzeko gai gara. Fotoi bakarra. Izan daitekeen argi-izpi txikiena, hain zuzen. Eta ez …
Xaboi-burbuilak eta Anton Aubanell

Norteko Ferrokarrilla

2014/02/10 ANTON AUBANELL matematikariak geometriaz hitz egiten du hitzaldietan xaboi-burbuilak erabilita. Duela astebete, Beasainen eman du …
Marmoka, robot hegalaria

Norteko Ferrokarrilla

2014/01/20 Hegan egiten duen marmoka-itxurako robot bat egin dute New Yorkeko Unibertsitateko ingeniari batzuek. Oso egonkorra …
Zeru urdina?

Norteko Ferrokarrilla

2014/01/04 Zeruaren kolorea urdina da. Baina ez beti. Zeruak kolore gorrizka du ilunabarrean eta egunsentian, hodeiek …
Majorana fisikaria

Norteko Ferrokarrilla

2013/12/22 1938an, Ettore Majorana fisikari handia desagertu egin zen. Nahita, gainera. Desagertzea erabaki zuen, eta hala …
Mlodinow-ren minbizia

Norteko Ferrokarrilla

2013/11/03 Leonard Mlodinow fisikariak, "El Arcoiris de Feyman" liburuaren idazleak, harreman oso berezia zuen Richard Feynmanekin. …
Quantum13 kongresuari usaina hartzen

Norteko Ferrokarrilla

2013/10/06 Donostiako Victoria Eugenia antzokira joan gara Quantum13 kongresua martxan dagoen bitartean, Javi Aizpurua fisikariarekin hitz …
DIPC lotura kobalenteari so

Norteko Ferrokarrilla

2013/06/05 Fisikaren munduan sartu gara. Donostia International Physics Center zentroan lotura kimiko kobalenteak oso gertutik ikertu …
Gorka Zabaleta eta CERN

Norteko Ferrokarrilla

2013/05/15 Gorka Zabaleta aurtengo CAF-Elhuyar sarietako irabazlea da kazetaritza zientifikoaren kategorian. CERN laborategian lana egiten zuen …
Blogari kuantikoak

Norteko Ferrokarrilla

2013/03/27 Duela hilabete gutxi bi kimikari kuantikok blog bana zabaldu zituzten kimika kuantikoa sarean dibulgatzeko. Haiek …
Txipak hozten

Norteko Ferrokarrilla

2013/02/27 Ordenagailuetako txipak berotzea ez da ona. Batetik, zirkuituak hondatu daitezke, eta, bestetik, askoz hobeto funtzionatzen …
Hitzak: Transfermium gerrak

Norteko Ferrokarrilla

2013/02/20 Taula periodikoaren azken elementuei izena jartzea gerra bat da. Iñaki Leturiak kontatu dizkigu gerra horren …
Richard Feynman halakoa zen

Norteko Ferrokarrilla

2013/02/13 Duela 25 urte hil zen Richard Feynman, fisikari garrantzitsuenetako bat. 1965. urtean Fisikako Nobel saria …
Amaia Zurutuza

Norteko Ferrokarrilla

2013/01/31 Zientzia-gai bat aukeratu beharrean, pertsona bat aukeratu dugu hari buruz hitz egiteko: Amaia Zurutuza. Kimikaria …
Tunel-efektuan zehar

Norteko Ferrokarrilla

2012/11/14 Javi Aizpuruak eta haren lankideek Nature aldizkarian argitaratu dute artikulu bat. Tunel-efektua aztertu dute oso …
Higgs bosoia, udako albiste nagusia

Norteko Ferrokarrilla

2012/09/12 Udan izan den zientzia-albiste garrantzitsuena Higgs bosoiaren aurkikuntzaren aurkezpena izan da. Uztailaren 4an izan zen, …
Fusioaren zain

Norteko Ferrokarrilla

2012/04/18 Energia garbia, ugaria eta segurua emango digun iturri bat izateko itxaropena fusioan dugu. Hori bai; …
Espintronikarako materialak

Norteko Ferrokarrilla

2012/03/14 Fisikariek gaur egun asko hitz egiten dute espintronikaz; elektronikaren ideia bera da, baina elektroiaren karga …
Monopoloa

Quark

2012/03/12
Soka Iberikoak 2012

Norteko Ferrokarrilla

2012/02/08 Fisikako soken teoriari buruzko Soka Iberikoak 2012 kongresua egin dute Bilbon. Teoria horrek aldeko eta …
Atomoen lasterketa bat

Norteko Ferrokarrilla

2012/01/25 Materialen Fisika Zentroaren ikertzaileek hidrogeno-atomoekin egindako esperimentu bitxi batean hartu dute parte. Tunel efektuzko mikroskopioarekin …
Higgs bosoiaren zantzuak

Norteko Ferrokarrilla

2011/12/21 Joan den astea iragarri dute fiskariek aspalditik espero zuten zerbait: Higgs bosoia detektatu dutela uste …
Garagardoaren aparraren kimika

Norteko Ferrokarrilla

2011/11/23 Aparra sortzea ez da zaila, baina apar horri iraunaraztea ez da erraza. Horretarako, ahalegin handiak …
Juan Ignacio Cirac

Norteko Ferrokarrilla

2011/06/28 Fisika Kuantikoaren gaur egungo izen handienetako batekin izan gara ordenagailu eta kriptografia kuantikoei buruz hitz …
Rolf Heuer

Norteko Ferrokarrilla

2011/02/15 CERN partikulen fisikako laborategirik handienaren zuzendariarekin izan gara Donostian. Haren hitzak izango ditugu gaur.
Onintze Salazar

Norteko Ferrokarrilla

2010/11/30 Gaur pertsona bat datorkigu. Izen ezagun bat: ONINTZE SALAZAR. ETBn eguraldiaren berri ematen du eta …
HIRU zenbakia

Norteko Ferrokarrilla

2010/10/19 Hiru esperimentu elektroia aurkitzeko.
1 zenbakia

Norteko Ferrokarrilla

2010/09/14 Uraren dentsitatea da.
Kutxa ikasgaiak eta Javi Aizpurua

Norteko Ferrokarrilla

2010/06/01 DIPC zentroaren 10. urteurrenean, "Kutxa Ikasgaiak" izeneko hitzaldi-ziklo bat antolatu dute. Aste honetan Javi Aizpurua …
LHC azeleragailuaren lana

Norteko Ferrokarrilla

2010/04/13 LHC azeleragailuak objektuak puskatzeko makina bat da.
Fisika eta Metafisika - Javier Navarro Los Arcos

Norteko Ferrokarrilla

2010/03/23 Javier Navarro Los Arcos 2007ko CAF-Elhuyar sarietako irabazletako batek idatzitako liburua aurkeztu dute.
Terahertzaren maiztasuneko irudiak

Norteko Ferrokarrilla

2010/02/16 NUP unibertsitateko bi proiektu terahertzeko maiztasuneko uhinen irudiak hartzen dituzten kamerak garatzeko.
Kaxalotearen aurkako lasterketa

Norteko Ferrokarrilla

2010/02/09 Itsasoan bertikalki behera urperatuko gara, zenbakitan!
Apnea - Asier Eraso eta Gorka Llona

Norteko Ferrokarrilla

2010/02/09 Urpean aranasari eusteko kirolaz hitz egingo dugu.
Harri bat uretara

Norteko Ferrokarrilla

2010/02/02 Harri bat uretan sartzen denean, gertaera supersoniko bat izaten da.
Sukaldaritzako terminoen glosario berria

Norteko Ferrokarrilla

2009/11/24 EHUkoUnai Ugalde biokimikariak eta Mugart¡itz jatetxeko Dani Lasa eta Andoni Luis Aduriz sukaldariek sukaldaritzaren terminoei …
Atomoz atomo, zenbakitan

Norteko Ferrokarrilla

2009/10/06 Transistore asko ile baten diametroko tamaina duen txip batentzat.
Kongresuaren balorazioa - Unai Ugalde

Norteko Ferrokarrilla

2009/10/06 ATOM BY ATOM kongresua bukatuta, atzera begiratzeko une aproposa da.
Denbora-tarte txiki-txikiak

Norteko Ferrokarrilla

2009/04/14 Segundo bat baino gutxiagoko eremuan unibertso oso bat dago.
Tenperatura absolutua, zenbakitan

Norteko Ferrokarrilla

2009/01/20 Zein tenperaturaraino hoztu daiteke material bat?
Erloju atomikoak

Norteko Ferrokarrilla

2008/12/09 Teknopolis saioan emititutako erreportaje bat entzungo dugu, erloju atomikoak zer diren jakiteko. Eta ALAITZ OTXOA …
Soinuaren abiadura, zenbakitan

Norteko Ferrokarrilla

2008/10/28 Soinua zer da, azkarra edo mantsoa?
Mugaritz jatetxean zientzia - Dani Lasa

Norteko Ferrokarrilla

2008/10/28 Mugaritz jatetxearen sukaldera sartuko gara kuskuseatzera. Zientzialariaren mozorroa jantzi eta sukaldera goaz.
Magnetisnoa eta urrea - Jose Javier Saiz Garitaonandia

Norteko Ferrokarrilla

2008/10/07 konturatu zara urrea eta zilarra eta kobrea ez dituztela imanek erakartzen? Hala ere, EHUko fisikari …
Orduekin jolasean

Norteko Ferrokarrilla

2008/09/30 Aurrera eta atzera gizakiak antolatutako orduen sisteman.
Zenbakitan: protoiak

Norteko Ferrokarrilla

2008/09/16 Oso txikiak dira protoiak. Oso-oso txikiak. Horregatik, milioi bat protoi ez da ezer. Ikus dezagun …
LHC - Iñigo Egusquiza

Norteko Ferrokarrilla

2008/09/01 CERNeko azeleragailu berriaz hitz egingo digu Iñigo Egusquiza fisikariak.
Koloreen fisika

Norteko Ferrokarrilla

2008/06/18 Koloreei buruz hitz egingo dugu, baina fisikaren ikuspuntutik. Gorria, urdina eta berdea uhin elektromagnetiko bihurtuko …
Koloreak zientzian: gorria

Norteko Ferrokarrilla

2008/05/28 Divertimento Kromatikoan, argi gorria piztuko zaigu.
Fisika Kuantikoa

Norteko Ferrokarrilla

2008/05/14 Irratsaio honetan erronka bati helduko diogu: fisika kuantikoaren printzipioak azaldu nahi ditugu. Zer da fisika …
Koloreak zientzian: Sua

Norteko Ferrokarrilla

2008/04/30 Divertimento Kromatikoa atalean, suaren koloreari buruz hitz egingo dugu.
Koloreak zientzian: oinarrizko koloreak

Norteko Ferrokarrilla

2008/04/02 'Divertimento kromatikoa' izeneko atalean, oinarrizko koloreei buruz hitz egingo dugu.
Fisika eta Metafisika liburua

Norteko Ferrokarrilla

2008/03/12 2007ko CAF-Elhuyar sarietan liburua idazteko proiektua irabazi duena gurekin solasean.
Unitateak

Norteko Ferrokarrilla

2008/03/05 Irribarre maltzurra ateratzeko aukera izango dugu gaurko gaiarekin: unitate-sistemei buruz hitz egingo dugu; sistema metrikoari …
Ioi-iturrien saiakuntza-bankua Euskadin

Norteko Ferrokarrilla

2007/12/05 Fisikan bada gertuko albiste bat: munduko ioi-iturrien saiakuntza-bankua Euskadin ezarriko dute 2009an. Basqueersearch web orrikoek …
Fisikako Nobel saria: magnetorresistentzia erraldoia

Norteko Ferrokarrilla

2007/10/17 Fisikako Nobel sariaz hitz egingo dugu. Bi ikertzailek jasoko dute saria, magnetorresistentzia erraldoia aurkitzeagatik, gaur …
Fisika, erabat jostagarri

Norteko Ferrokarrilla

2007/05/09 Jolastuz fisika ikas liteke. Eta helburu horixe du Elhuyar Fundazioak aurkeztu berri duen liburu batek. …
ITER proiektuari begira

Norteko Ferrokarrilla

2007/03/28 Lasarteko JEMA enpresak ITER proiektuan parte hartzen du, fusio nuklearra ikertu behar duen nazioarteko proiektu …
Sukaldaritzaren kimika

Norteko Ferrokarrilla

2007/01/10 Sukaldaritzaren munduan, sukaldariek ez ezik, fisikariek eta kimikariek ere badute zer irakatsi. Azken batean, egostea, …
2006ko Fisikako Nobel saria

Norteko Ferrokarrilla

2006/10/29 Aurtengo Fisikako Nobel sariaz hitz egingo dugu, hau da, Big Bang eztandaz.

Bideoak

Elhuyar aldizkaria

Gure proiektuak